نگاه متفاوت به اشیاء | خلاقیت در طراحی
ما برای از بین بردن سوسکها و عنکبوتها پول خرج میکنیم، در حالیکه تایلندیها این پول را برای خوردن آنها خرج میکنند؛
این تفاوت در شیوهی اندیشیدن است که فرهنگهای مختلف را از هم متمایز میکنه، همین موضوع در مورد افرادی که موفق هستند و اونهایی که نیستند صدق میکنه، تغییر بزرگ همیشه زادهی تفکرِ بهاصطلاح «out of box» بوده …آشنایی قبلی با یک موضوع، اغلب بدون اینکه بفهمیم، جعبهی تفکر ما را تبدیل به یک زندان میکند، سد راه موفقیت احتمالی ما میشود و احساس رضایت را از ما میگیرد، بسیاری از تمرینهای خلاقیت و تفکر واگرا به نوعی ما را وادار میکنند تا به کاربردهای غیرمتعارف اشیاء یا کاربردهای متنوع یک شیء مشخص فکر کنیم؛
{مقاله مرتبط: تفکر همگرا،واگرا چیست؟}
چنین تمرینهایی بر این مبنا شکل گرفتهاند که ذهن همگرا نمیتواند از نخستین ایدهای که دریافته (یا ایدهای که پیش از آن دیده) فاصله بگیرد:
“خودکار برای نوشتن است و در حالت عادی، هر چقدر بکوشیم از این کاربرد فاصله بگیریم، دوباره ذهنمان چیزی از جنس نوشتن را جستجو خواهد کرد”
تلاش و تمرین فکری لازم است تا کاربرد متفاوتی از خودکار را تصور کرده و تصویری کاملاً دور از کاربرد متعارف آن را در ذهن تصور کنیم، در این میان، تمرینهای سادهای هستند که بدون ابزار و امکانات ویژه میتوانند به ما در این مسیر کمک کنند؛
فلیپ دو کاسترو (Felipe de Castro) علاقهمند به طراحی و معماری است و با الهام از اشیاء در محیط خود، میکوشد معماریهای مختلف برای ساختمانها را تصور و ترسیم کند؛ قاعدتاً ترسیم تصویرهای ذهنی برای بسیاری از ما، مانند او ساده نیست. اما حتی در همین حد که عادت کنیم با دیدن اشیاء مختلف، تصویری ذهنی از یک معماری متناظر با آنها بسازیم، تمرینی ارزشمند است؛ نمونههایی از کارهای کاسترو را در زیر ببینید و اگر دوست داشتید، اکانت او در اینستاگرام را نیز دنبال کنید: FelipedeCastro@
اما مهمتر این است که از او یاد بگیریم متفاوت دیدن را تمرین کنیم؛
تو این تصاویر میشه حرکت فراتر از چارچوب های ذهنی شکل گرفته در ذهن انسان رو دید:
- اینکه یک مهر ژلاتینی علاوه بر کاربرد مهر بودن می تونه ایده طراحی یک ساختمان باشه.
- ساعت مچی علاوه بر کارکرد اصلیش که مشخص کردن زمانِ می تونه به عنوان یک اسکیس اولیه از طرح یک سازه باشه…
شکستن چارچوب های ذهنی و به نوعی تفکر واگرا در مسائل به افراد کمک می کند که مسائل را بارها به شکل های مختلف حل کرده و روش های اجرایی آن را نیز مورد بررسی قرار دهند.
من با دیدن این تصاویر زیبا و خلاقانه به یاد تصویر سازی بچه ها از اشیا اطراف خودشون افتادم که چقدر برای هر چیزی تصاویر متعددی تصور می کنند که ما شاید با روزها نگاه کردن به اون جسم به این تصویری که اونا در چند لحظه بهش می رسند، نرسیم؛
برای مثال چند وقت پیش برای یه بچه 5 سال و نیمه پرتقال رو ۴ قاچ کردم اما از ته هنوز این ۴ قاچ بهم وصل بودند و اون گفت این چقدر شبیه خرچنگه!
این تصویری که این پسربچه از ۴ قاچ بهم چسبیده پرتقال داشت خیلی برام جالب بود و دیدم اگر اونا رو برعکس بگیرم شبیه خرچنگ میشه که چنگک و پاهاش به سمت پایینه؛ اما تا حالا من قاچ های پرتقال رو به شکل خرچنگ ندیده بودم در حالی که شاید ده ها بار پرتقال را اینجوری برش داده بودم و خرچنگ را هم خوب می شناختم؛
برای متفاوت دیدن باید مانند بچه ها خلاق باشیم اما ما و بزرگ تر های ما با ایجاد کردن محدودیت ها و قوانینی خلاقیت را در خودمون کشتیم و قاچ پرتقال بهم چسبیده را تنها قاچ پرتقال بهم چسبیده می بینیم و از اینکه دوست نداریم از دایره قاعده های و قانون های خودآموز و یا القا شده خودمون بیرون بیایم از دیدن قاچ پرتقال به شکل چیز دیگر فراتر نمی ریم و همین یعنی نداشتن خلاقیت.
یکی از تعریفهای مفیدی که در مورد خلاقیت شنیدهام، تقسیم آن به ۳ عمل اصلی کپیبرداری، تبدیل و ترکیب است. یعنی با انجام یکی از این کارها یا ترکیبی از آنها بر روی یک شیء اولیه (تصویر، موسیقی، ایده و…) میتوانیم به شیء جدیدی برسیم و ادعا کنیم که خلاقیتی در این مسیر رخ داده است؛
حالا در مورد کپی و الهام گرفتن خیلی میشه صحبت کرد و بحث رو بسطش داد که اینجا جاش نیست اما خیلی خلاصه بخوام اشاره ای کنم در دنیای هنر خیلی این اتفاق میفه که هنرمندها از هم الهام میگیرن برای خلق آثارشون؛
به عنوان مثال از کپیبرداری، قطعهٔ جادوی چشمات از شهرام شکوهی کپی برابر اصلی از قطعهٔ Campana گروه Gispy Kings هستش یا
قطعهٔ معروف «رسم زمونه» ملودیاش را از یک قطعهٔ کوردی قرض گرفته است. این نوع از اقتباس و کپیبرداریها در موسیقی داخلی ما به قدری هستند که یک کانال یوتیوب به صورت تخصصی وظیفهٔ تطبیق موسیقی داخلی با نمونههای خارجی را بر عهده گرفته است؛
با وجود اینکه همچنان در مورد شرایط مجاز و بار اخلاقی کپیبرداریهای اینچنینی در دنیای موسیقی بحث و گفتوگو میشود، نمیتوانیم به صورت قطعی در مورد آن نظر داد. چرا که مثلاً در قطعهٔ «عجب رسمیه»، اشعار آهنگ به اندازهٔ ملودی یا حتی مهمتر از آن هستند.
از بحث هنرهم که خارج شیم اساس و پایه سایت هایی مثل Pinterest هم محلی برای به اشتراک گذاری ایده ها و خلاقیت هاست؛
در مورد مثالهای ترکیب و تبدیل، میتوان گفت که تصاویر خود این درس حاصل تبدیل ابزارها به اسکچ معماری است یا بیاید نقاشیهای مجید خسروانجم روببینید، این طرح ها حاصل ترکیب و برقراری ارتباط میان المانهای زندگی روزمره با سبک خاص کارکترهای ایشون هستند.
برای مشاهدهٔ نمونههای جهانیتر تبدیل و ترکیب، سخنرانی Kirby Ferguson در رویداد TED رو ببینید که در ذیل همین مقاله لینک شده، kirby معتقده که هیچ طراحی اورجینالی وجود نداره! در متن سخنرانی کاملاً آشکار میشود که حتی کسی مثل استیو جابز -که نماد کلمهٔ خلاقیت در دنیای امروز است- هم در خلاقانهترین محصولات خود از الگوهای تبدیل و ترکیب استفاده کرده است؛
جمع بندی
در کل برای پیشرفت کردن، حالا توی هر زمینهای، الگو گرفتن از بقیه اجتنابناپذیره. مشکل وقتی به وجود میاد که الهام گرفتن جای خودش رو میده به تقلید، واردی پیش میاد که به خودت میای و میبینی ناخواسته شبیه یه نفر رفتار میکنی، و با توجه به طبیعت زندگی اجتماعی انسان، این یه چیز طبیعیهبه نظر من الهام گرفتن یعنی عصاره مخصوص به خودمون رو از خودمون بکشیم بیرون، و با عصارههای خوبی که از بقیه به دست آوردیم ترکیب کنیم. اصلا شاید همهی این عصارهها یه روزی، یه جایی، «یکی» بوده، تکهتکه شده، و با این ترکیب کردنها، دوباره یه روزی، یه جایی، «یکی» میشه؛
چون مبحث سایت ما طراحی محصول هست باید بگم هدف تفکرطراحی و گنجوندن عناصر طراحی دیزاین محور در طراحی هامون خیلی بیشتر از فرم و رابط کاربری محصول اهمیت داره؛
{درس مرتبط: طراحی دیزاین محور}
دیزاین مهارتی نه صرفا برای کار که مهارتی برای زندگیست،
«دیزاین» میتونه به مثابه تفکری برای خلــق و بهبــود، در زندگــی روزمره ما جاری بشه و گره بسیاری از مشکلات رو باز کنـــه؛
امروزه دیزاین کاربردهایی بیش از قبل داره، حوزه های مختلفی که با دیزاین و دیزاینر سرُکار دارن هروز گسترش پیدا میکنن و شرکت ها هروزه بیشتر به این موضوع پی میبرن که حضور یک دیزاینر برای طراحی محصولشون چقدر اهمیت داره؛
چنانچه به دیزاینر شدن علاقه دارید، میتونید مسیر دیزاینــر شدن رو در اینجا راحت تر پیدا کنید و با آزمونُ خطا مسیر رو طی نکنید،
در / این صفحه / مسیری خلق شده که اگر فعالیت حرفه ای خودت به سمت دیزاینر شدن رو میخوای ادامه بدی،
و به مقوله دیزاین جدی تر از بقیه مردم نگاه میکنی لازمه نگاهی بهش بندازی؛
ممنون که تا انتهای این مقاله همراه من بودید، خدا نگهدارتون.
آدرس مطلب
داشبورد
نقش
سطح
ارتقاء سطح و اشتراک
بخشی از مطالب دیزاین کلاب مختص مشترکین و کاربران پیشرفته تر میباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع سطح و محتوا اینجا کلیک کنید و یا: