تایپوگرافی | Typography

هنر مفهومی است که از اولین روزهای زندگی انسان با او همراه بوده، از نقاشی‌های درون غار تا هنرهای خیابانی جدید، این مفهوم گسترده همواره در طول تاریخ مهمان ما بوده و طی زمان دستخوش تغییرات بسیاری شده است، امروزه، معنای هنر تنها به نقاشی‌های زیبا یا خطاطی نستعلیق ختم نمی‌شود، بلکه در قالبی جدید به خدمت کسب‌وکارها در آمده است. تایپوگرافی یکی از اشکال جدید هنر است که توانایی بالایی در انتقال مفاهیم گوناگون به مخاطبانش دارد؛

به همین خاطر است که این هنر نو، به ابزار موردعلاقه‌ی طراحان لوگو و صاحبان کسب‌وکار تبدیل شده است؛

تاریخچه‌ی مختصری از تایپوگرافـی

تاریخچه‌ی تایپوگرافی به قرن‌ها پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد، حتی می‌توان می‌توان اولین تلاش‌های بشر برای بیان مفاهیم را نوعی تایپوگرافی درنظر گرفت. اما شروع رسمی استفاده از تایپوگرافی، زمانی بود که بشر شروع به ضرب فلزهای گوناگون به عنوان واحد پول برای داد و ستد کرد؛

قبل از این که ماشین چاپ توسط “یوهانس گوتنبرگ” ساخته شود در قرن13 میلادی در اروپای قرون وسطاکسانی بودند که از تایپوگرافی در قالب های سفالی تک حروف برای ساختن نوشته های روی دیوار استفاده می کردند،

در اواخر قرن نوزدهم میلادی تایپوگرافی مدرن توسط فعالیت هنرمندانی نظیر باهاوس و تیش هولد مطرح شد. به طور مثال باهاوس با حروف نگاری جدید، اصول و قواعد صفحه آرایی را در هم شکست و عناصر تزئینی و ترکیب بندی متقارن را کنار گذاشت و به جای یک صفحه کلاسیک، که از قوانین خاصی پیروی می کند، باشد، از حروفی استفاده کرد که ساخته ذهن خودش بودکه خط های زمینه سیاه و قرمز برای بیشتر دیده شدن در صفحه استفاده کرد تا بیننده را جذب کار خودش کند. در ابتدا استفاده این حروف را غیر معمول می دانستند اما با گذشت زمان این روش به اصولی قابل تحسین شناخته شد.

در طول قرن‌ها تایپوگرافی از شکلی به شکل دیگر مورد استفاده قرار گرفت و درنهایت در قرن بیستم، به کمک کدهای کامپیوتری وارد زندگی روزمره‌ی بشر شد.

واژه‌شناسی

واژه‌ی تایپوگرافی (Typography)، دارای ریشه‌ی یونانی است. این واژه از دو بخش تایپوس (Typos) و گرافیا (Graphia) تشکیل شده است. واژه‌ی تایپوس به «شکل» و گرافیا به معنای «نوشتن» است. اگر این واژه را در کنار هم قرار دهیم به ترکیب شکل‌نویسی یا شکل‌نگاری خواهیم رسید.

تایپوگرافـی چیست؟

تایپوگرافی، هنر تنظیم و چینش حروف در کنار یکدیگر است. به بیان دیگر، تایپوگرافی وظیفه‌ی خوانا و زیباسازی متون نوشتاری را برعهده دارد. این تکنیک با دستکاری عناصر گوناگونی از متن، همچون فاصله‌ی بین حروف، شکل نوشتاری حروف، فضای خالی اطراف آن‌‌ها و … کلمات را به عنصر بصری جذابی تبدیل می‌‌کند که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب خواهد کرد.

عناصـر تایپوگرافـی

تمامی اجزایی که باعث می‌شوند یک کلمه از نظر بصری برجسته و زیبا دیده شود، عناصر تایپوگرافی نام می‌گیرند. عناصر تایپوگرافی با توجه به نوع کارکردشان در دو دسته‌ی عناصر بنیادی و عناصر پیشرفته قرار خواهند گرفت. درادامه به بررسی این دو دسته‌بندی اصلی از عناصر تایپوگرافی می‌پردازیم.

عناصر بنیادی

– تایپ‌فیس (Typefce) یا طرح حروف: این اصطلاح به نام طرح کاراکترهای متن اشاره دارد.Arial و Helvetica دو نمونه از متداول‌ترین تایپ‌فیس‌ها هستند.

– فونت: به طرح خاصی از تایپ‌فیس‌ها که دارای ارتفاع و پهنای مشخصی است، فونت گفته می‌شود. Courier، Calibri، Tahoma، Times New Roman شناخته شده‌ترین فونت‌ها در دنیای نوشتاری هستند.

– ارتفاع کاراکتر (x-height): همانطور که گفتیم، هر تایپ‌فیس دارای اندازه‌ی مشخصی است، به ارتفاع هر کاراکتر x-height گفته می‌شود. طراحان باید در هنگام استفاده از دو تایپ‌فیس متفاوت به ارتفاع آن‌ها دقت کنند و کاراکترهایی با ارتفاع یکسان انتخاب کنند.

– پهنای تنظیم‌شده‌ی کاراکتر: پهنای تنظیم‌شده به فضای اشغال شده توسط کاراکتر و فضای حائل هریک از آن‌‌ها اطلاق می‌شود.

بد نیست بدانید که سیستم خاصی برای اندازه‌گیری حروف وجود داد که به سیستم امتیازدهی معروف است. در این سیستم یک امتیاز مساوی با ۴.۴ سانتی‌متر و ۱۲ امتیاز مساوی با یک پیکاست.

عناصر پیشرفته

نمونه‌هایی از تایپوگرافی

اگر خوب به اطراف‌مان نگاه کنیم، نمونه‌های تایپوگرافی بسیاری جالبی را خواهیم دید. یکی از این لوگوهای محبوب که به روش تایپوگرافی طراحی شده‌اند، لوگوی برنامه‌ی تلویزیونی نود است که برنامه‌ای درمورد فوتبال بود. 

لوگوی این برنامه عدد ۹۰ انگلیسی را به تصویر می‌کشد. صفر در این تایپوگرافی شکل توپ را تداعی می‌کند. استفاده از خطوط باریک، رنگ شاد و زنده و همچنین طرح بسیار ساده‌ در این تایپوگرافی، حس نشاط و سرزندگی تماشای بازی فوتبال را به بیننده القا می‌کند. از طرفی توجه به زمان ۹۰ دقیقه‌ای بازی‌های فوتبال در این لوگو، نام برند و هدف آن را به‌خوبی منتقل می‌‌کند.

لوگوی ایران خودرو یکی از نمونه‌های تایپوگرافی ایرانی است، که سعی دارد با خطوط کشیده و برجسته، قدرت و سرعت محصولات خود را در عین زیبایی نشان دهد.

لوگوی علامت استاندارد ایران، به‌نحوی طراحی شده است که در عین به نمایش گذاشتن کلمه‌ي ISIRI واژه‌ی «ایران» را در ذهن بیننده تداعی کند. استفاده از رنگ سیاه و طراحی بسیار ساده در این لوگو، نشان‌دهنده‌ی اهمیت بسیار زیاد پیامی است که لوگو انتقال می‌دهد.

شرکت ایریگیشن پراز (Irrigation Pros) از نمونه‌های طراحی تایپوگرافی لوگو است که موفق شده است با استفاده از رنگ‌های زنده، هیجان و سرزندگی را به برندی صنعتی هدیه دهد.

لوگوی اتوموبیل اینک (Automobile Inc)، با خطوط براق، درخشنده و نرم خود، سه ویژگی اصلی ماشین‌های لوکس و باکیفیت را به بیننده یادآوری می‌کند.

تایپوگرافی لوگوی کریتیو پرینتینگ (Creative Printing)، یک نمونه‌ی خلاقانه است. از آنجا که کار چاپ با رنگ در ارتباط است از رنگ‌های شاد و چشم‌نواز در این تایپوگرافی استفاده شده است. از طرفی حرف (i) به‌گونه‌ای طراحی شده است که نشان‌دهنده‌ی عمل پرینت باشد و در عین حال به عنوان علامت تعجب در میان شعار این برند قرار بگیرد. یک انتخاب هوشمندانه و عالی!

تایپوگرافی چه تاثیری روی برند دارد؟

تایپوگرافی خوب در کنار شکل دادن به هویت برند می‌تواند موجب شود که کاربران فیس‌تایپ‌های استفاده شده در وب‌سایت یا محصولات‌ را به‌طور مداوم به برند ارتباط دهند. بنابراین طراحی تایپوگرافی منحصربه‌فرد به شما کمک می‌کند تا کاربران بیشتری را با خود همراه کنید، اعتمادشان را به دست آورید و نام برندتان را بالا ببرید.

چگونه بهترین تایپوگرافی را برای برند خود طراحی کنیم؟

-در مورد هویت برندتان فکرکنید.

-لحن پیامتان را انعکاس دهید.

-از کارهای دیگران الهام بگیرید.

-به عملکرد و کارکرد صحیح تایپوگرافی توجه داشته باشید.