کمک داور ویدئویی | VAR

تکنولوژی کمک داور ویدیویی حالا مدتی هست که بخش جدایی ناپذیری از فوتبال مدرن شده و عمومیت یافته است. کمی پیش از رقابت های جام جهانی روسیه بود که رئیس قسمت تبلیغات فدراسیون جهانی فوتبال، به خبرگزاری آسوشیتد پرس گفت : ما بدون شک از کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸ استفاده خواهیم کرد. استفاده از VAR بسیار مفید است و به برقرای عدالت بسیار کمک خواهد کرد.

این نقطه عطفی در عمومیت بخشیدن به استفاده تکنولوژی VRA در رقابت های رسمی بود. تا پیش از این ما در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل شاهد استفاده از تکنولوژی خط دروازه بودیم و پس از آن وار یا کمک داور ویدیویی به عمومیت بیشتری رسید. موضوعی که ممکن است اتلاف وقت زیادی را برای بازی‌ها به ارمغان بیاورد. لفلوچ  در ادامه گفت: ما با شرکت‌های فعال در این زمینه در تعامل هستیم تا بتوانیم ابزار‌های مورد نیاز برای این کار را تامین کنیم.

البته استفاده از این کمک داور شرایط و قوانین خاص خودش رو داره که فیفا برای اون تعیی ن کرده، در تکنولوژی کمک داور ویدیویی، صحنه‌های حساس و مشکوک، گل‌ها، پنالتی‌ها و کارت‌های قرمز مستقیم مورد بازبینی قرار خواهند گرفت که در ادامه بیشتر هم به این موضوع خواهیم پرداخت.

تاریخچه VAR

برای برقراری هر چه بیشتر عدالت در داوری بازی‌های فوتبال، به احتمال قوی تکنولوژی کمک داور ویدیویی کارساز خواهد بود. استفاده از این تکنولوژی ویدئو چک در فوتبال به بحثی جدی در میان اهالی این ورزش پرطرفدار تبدیل شده است. اما تکنولوژی VAR چیست ؟

کمک داور ویدیویی، تکنولوژی دیجیتال جدیدی است به کمک داوران فوتبال آمده است. تکنولوژی که در سال ۲۰۱۷ در چند لیگ معتبر فوتبالی و نیز جام کنفدراسیون‌ها مورد استفاده قرار گرفت. نهایتا فیفا نیز با پذیرش کامل وار آنرا در جام جهانی 2018 مورد استفاده قرار داد. در حال حاضر کمک داور ویدیویی در بوندسلیگای آلمان و سری آ ایتالیا استفاده می‌شود.

نخستین استفاده از این تکنولوژی به یک بازی دوستانه در نوامبر ۲۰۱۷ در انگلیس بازمی‌گردد. جایی که سه شیر‌ها به مصاف ژرمن‌ها رفتند. نخستین استفاده رسمی از کمک داور ویدیویی به ۸ ژانویه امسال در سری مسابقات FA Cup و در دیدار برایتون و کریستال پالاس باز می‌گردد.

با اینکه انتظارات بر این بود، ظهور یک سیستم جدید جنجال‌های پیرامون تصمیمات داوری را از میان بردارد، اما تا به اینجا تکنولوژی ویدیویی جدید به بحث و اختلاف نظرات بیرون پیرامون قضاوت‌ بازی‌های فوتبال  بیشتر دامن زده است. در مجموع کمک داور ویدیویی لحظات خوب و بد بسیاری را تجربه کرده است و قطعا صحبت‌ها در این باره در چند ماه آتی ادامه خواهد داشت.

اما ما دقیقا در مورد چه حرف می‌زنیم؟ تکنولوژی VAR چیست ؟ در راستای تحقق چه هدفی طراحی شده و کدام یک از لیگ‌های فوتبال پتانسیل تطبیق با آن را دارند؟

تکنولوژی VAR دقیقا چیست ؟

Video Assistant Referee [um_loggedin] به صورت اختصاری VAR و یا همان سیستم کمک داور ویدیویی است. این سیستم در حقیقت متشکل از تیمی سه نفره‌ است که با همکاری یکدیگر تصمیمات قطعی گرفته شده توسط داور اصلی را با مشاهده مجدد تصاویر صبط شده مربوطه، بازبینی می‌کنند.

این تیم از یک کمک داور ویدیویی (که می‌تواند از داوران حال حاضر و یا بازنشسته باشد)، دستیار او و یک اپراتور بازپخش تشکیل شده است. آنها در یک اتاق اپراتور ویدیو مستقر هستند که بایستی مجموعه‌ای از مانیتورها که زوایای مختلفی دوربین‌ها را نمایش می‌دهند را شامل شود.

با استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی امکان بازبینی ۴ نوع از تصمیمات داوری وجود دارد. گل‌ها (و یا صحنه‌های مشکوکی که گل اعلام نشده است)، پنالتی‌ها، کارت‌های قرمز و اشتباه در شناسایی افراد برای دادن کارت قرمز. همچنین هنگامی می‌توان بازی را برای یک تصمیم داوری از جریان انداخت که یک “خطای واضح” رخ داده باشد. تمامی این موارد در تورنمنت‌های معتبر رخ می‌دهند و استفاده از کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸ می‌تواند به برگزاری هرچه عادلانه‌تر مهم‌ترین رقابت فوتبالی جهان کمک کند.

فرآیند بازبینی یک تصمیم می‌تواند به دو روش انجام گیرد. هم داور می تواند پس از انکه تصمیم خود را اعلام کرد، تقاضای بازبینی کند و هم تیم کمک داور ویدیویی.  در حالت دوم، اگر کمک داور ویدیویی صحنه مشکوک به خطای واضح را تشخیص دهد، می‌تواند به داور اعلام کند.

پس از آن داور سه گزینه در پیش رو دارد: می‌تواند بلافاصله بر اساس پیشنهاد کمک داور ویدیویی تصمیم خود را تغییر دهد، می‌تواند صحنه مشکوک را بر روی مانیتوری که در کنار زمین تعبیه شده بازبینی کند و یا اینکه می‌تواند به طور کل تصمصم اولیه آنها را نادیده بگیرد و بازی را ادامه دهد.

تکنولوژی VAR چیست و در چه رقابت هایی استفاده می شود؟

کمک داور ویدیویی در حال حاضر جزئی از قوانین نوشته شده فوتبال به حساب نمی‌آید، اما بر اساس تصمیم هیئت بین المللی فوتبال (IFAB) که مسئولیت چنین قوانینی را بر عهده دارد، در تعدادی از لیگ‌ها و تورنمنت‌های در مناطق مختلف جهان آزمایش می‌شود. همچنین مطابق اعلام فیفا کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه نیز مورد استفاده قرار گرفت.

نخستین استفاده از این تکنولوژی به آگوست ۲۰۱۶ و  لیگ فوتبال اتحاد (لیگ فوتبل حرفه‌ای در آمریکا و کانادا) در ایالات متحده و میان دو تیم ذخیره لیگ ام ال اس، یعنی نیویورک ردبولز ۲ و اورلاندو سیتی بی، باز می‌گردد. پس از آن نیر تا بدین جا در لیگ ام ال اس و لیگ A استرالیا مورد استفاده قرار گرفته است.

به علاوه، فیفا در تعدادی از تورنمنت‌های بین‌المللی خود از این سیستم بهره گرفته است. از جمله می‌توان به جام جهانی زیر ۲۰ سال و جام کنفدراسیون‌ها اشاره کرد. همچنین در عالی‌ترین سطح رقابت در لیگ‌های فوتبال کشور‌های آلمان، ایتالیا و پرتغال در فصل ۱۸-۲۰۱۷ سیستم کمک داور ویدیویی معرفی شده است. از مرحله نیمه نهایی فصل ۲۰۱۷ نیز در رقابت‌های کوپا لیبرتادورس از این سیستم استفاده می‌شود. باید دید ایا استفاده از کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸ نیز به همین شکل کاربردی خواهد بود یا خیر؟

شرایط استفاده از وی‌ای‌آر

به گفته فیفا چنانچه داور مسابقه در مورد هریک از موارد زیر تصمیم اشتباه واضح و مشخص بگیرد و یا یک حادثه جدی از دید او دور بماند؛ کمک داور ویدیوئی صحنه را بازبینی و به داور مسابقه اطلاع می دهد:

• گل پذیرفته شده ‌یا گل مردود شده
• خطای پنالتی اعلام شده یا خطای پنالتی اعلام نشده
• کارت قرمز مستقیم (شامل کارت زرد دوم نیست)
• اشتباه در اخراج بازیکنان (وقتی داور به بازیکن اشتباه تیم خاطی اخطار می‌دهد یا وی اخراج می‌کند

هاوارد وب (Howard Webb) داور پیشین فوتبال که سابقه قضاوت در چمپیونز لیگ و جام جهانی را کارنامه خود دارد، به شدت تحت تاثیر استفاده از این سیستم در رقابت‌های ام ال اس قرار گرفته است. او به وب‌سایت ESPN گفت:

“نسبت به راهی که این تکنولوژی جدید پیموده است، رضایت داریم. همواره می‌دانستیم که هر رقابتی که تصمیم بگیرد از کمک داور ویدیویی (VAR) استفاده کند‌، زیر بار مسئولیت بزرگی رفته است. تغییر بزرگی در حال رخ دادن است. در راستای آموزش به مردم و آماده‌سازی استادیوم‌ها کار‌های زیادی برای انجام وجود دارد. مسیری که لیگ ام ال اس در این خصوص طی می‌کند، به شخصه مرا تحت تاثیر قرار داده است.”

جیانی اینفانتینو (Gianni Infantino)، رئیس کنونی فیفا، علی‌رغم برخی انتقاد‌ها که در رابطه با استفاده از این سیستم در جام کنفدراسیون‌ها مطرح شد، اطمینان دارد که کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸ یک آورده مثبت برای دنیای فوتبال به شمار می‌رود. او تعهد خود را نسبت به این سیستم مجددا در وادی عمل نشان داده است.

اینفانتینو قبل از رقابت‌های جام کنفدراسیون‌ها گفت:

“تا زمانی که من به تکنولوژی VAR علاقه مند هستم، هیچ مانعی در مسیر استفاده از کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸ قرار نخواهد داشت. مسیری که تاکنون موفقیت‌آمیز بوده است، ما مرتبا در حال آموختن و پیشرفت هستیم و به آزمایش این سیستم ادامه خواهیم داد.”

وی افزود :

“بدون استفاده از کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸، تورنمنت متفاوتی می داشتیم. تورنمنتی که ممکن بود اندکی کمتر عادلانه باشد.”

پیرلوئیجی کولینا (Pierluigi Collina)، اسطوره داوری ایتالیایی که در راس کمیته داوری فیفا قرار دارد نیز از این تصمیم خرسند است. او می‌گوید:

“این نوعی پیشرفت برای ما تلقی می‌شود. ما نتایج بسیار مثبتی که داشته‌ایم را دیده‌ایم، همچنین باید آگاه باشیم که می‌توانیم بهبود پیدا کنیم. این موضوع طبیعی است.”

اینفانتینو اعتقاد دارد که تجربه‌های لیگ‌ برتر انگلیس و سری آ ایتالیا نشان داده است که وجود این تکنولوژی مزایایی دارد و فقدان آن احساس می‌شود.

رئیس فیفا در مراسم بهترین‌های فیفا، در این زمینه گفت:

“ما به کمک داور ویدیویی در جام جهانی ۲۰۱۸ نیاز داریم. هر رقابت قهرمانی به آن نیاز دارد. در حال حاضر استفاده از این تکنولوژی در لیگ ‌های پرتغال و ایتالیا این موضوع را نشان داده است.”

اینفانتینو ادامه می‌دهد:

“تصمیم قطعی در جلسه دوم ماه مارس گرفته خواهد شد، اما ما نمی‌توانیم در سال ۲۰۱۸ یک جام جهانی را تصور کنیم که با تصمیم اشتباه داوری تعیین می‌شود. شما می‌بایست به داوران کمک کنید و این موضوع بواسطه تکنولوژی ممکن است. به طور حتم این یک گام رو به جلو است. تصور فوتبال امروز بدون تکنولوژی کمک داور ویدیویی غیر ممکن است. چرا که مشکلات متعددی را به بار می‌آورد.”

تکنولوژی VAR چیست و چه زمان به لیگ برتر می آید؟

در ابتدا هیچ نشانه‌ای از برنامه لیگ جزیره برای تطابق خود با کمک داور ویدیویی وجود نداشت. آنها در پایان یک دوره دوساله آزمایشی هیئت بین‌المللی فوتبال (IFAB) به سر می‌برند. در نهایت در فصل ۱۹-۲۰۱۸ شاهد استفاده از تکنولوژی وار در لیگ برتر بودیم.

مایک رایلی (Mike Riley)، بلندپایه ترین مقام رسمی فوتبال انگلیس، فاش کرد که تا پیش از این در طول بازی‌های لیگ مورد آزمایش قرار گرفته است؛ اما در محیط‌هایی غیرزنده. به این معنی که هیچ گونه ارتباط حقیقی با داور برقرار نبوده است.

این موضوع نشان می‌دهد که حداقل مسئولان لیگ برتر تمایل دارند که در صورت موفقیت آمیز بودن آزمایش هیئت بین المللی فوتبال، کمک داور ویدیویی را به طور رسمی معرفی کنند.

رایلی در مارس ۲۰۱۷ به روزنامه دیلی میل گفت:

“هیئت بین‌المللی فوتبال (IFAB) گفت که می‌بایست این تکنولوژی را حداقل به مدت دو سال به طور آزمایشی امتحان کنیم. بنابراین مهم است که بتوانیم از این زمان به بهترین شکل ممکن برای ترسیم راه درست استفاده از کمک داور ویدیویی برای بهبود قضاوت بازی‌ها، استفاده کنیم.”

رایلی در خصوص آزمایش تکنولوژی VAR ادامه می دهد:

“ما تا بدینجای فصل در تعدادی از بازی‌های لیگ برتر به طور آزمایشی از سیستم VAR استفاده کرده‌ایم. این کار به صورت غیر زنده بوده است. به این معنی که در طول بازی هیچ‌گونه ارتباط مستقیمی با داور و سایر برگزار‌کنندگان بازی وجو نداشته است. استفاده آزمایشی ما از کمک داور ویدیویی در طول این فصل ادامه خواهد داشت.”

کمک داور ویدیویی برای نخستین بار در یک بازی اف‌ ای کاپ (FA Cup) میان کریستال پالاس و برایتون در ۸ ژانویه استفاده شد. همچنین دو روز بعد در چارچوب بازی رفت رقابت نیمه نهایی جام اتحادیه، جایی که چلسی میزبان تیم لندنی آزسنال بود، از داور ویدیویی استفاده شد.

تیم چلسی همچنین در بازی تکراری دور سوم اف ای کاپ نیز استفاده از VAR را تجربه کرده بود، جایی که تصمیم داور مبنی بر عدم استفاده از آن پس از صحنه مشکوک به پنالتی ویلیان بحث برانگیز شد. مهاجم چلسی بدلیل دایو کارت زرد گرفت، اما سرمربی آبی‌ها، آنتونیو کونته، به این دلیل که داور از کمک داور ویدیویی استفاده نکرده بود، بسیار عصبانی بود. او پس از بازی گفت :

“من فکر می‌کنم اگرمی‌خواهیم از این سیستم جدید استفاده کنیم، می‌بایست خود را نیز ارتقا دهیم. امروز در این بازی و در آغاز نیمه اول وقت‌های اضافه، صحنه‌ای بسیار واضح بر روی ویلیان اتفاق افتاد. من فکر می‌کنم این موقعیت خیلی مشخص بود. من آن را بازبینی کردم و آن یک پنالتی بود. خیلی واضح ! ما در ایتالیا برای مدت ۶ ماه از این تکنولوژی استفاد کردیم. شما می‌توانیم اشتباهات داوری را بسیار کاهش دهید.”

تکنولوژی VAR چقدر خوب کار می‌کند؟