سیتی اسکن | CT Scan
- 2022-08-09
- 9 آگوست 2022
CT scan مخفف Computed Tomography Scan (اسکن توموگرافی کامپیوتری) است که گاهی به صورت CAT scan هم نشان داده می‌شود.
در کوتاه ترین پاسخ به این سؤال که سی تی اسکن چیست؟ می‌توان گفت که یک روش نوین تصویربرداری پزشکی است؛ که در آن مجموعه‌ای از تصاویری که توسط باریکه‌های بسیار نازک اشعه ایکس از زوایای متفاوت گرفته شده‌اند، با کامپیوتر پردازش می‌شوند تا تصاویر مقطعی از اندام‌های داخل بدن بیمار به دست آید.
این روش می‌تواند تصویر مقطعی دقیق و با جزئیات زیاد از استخوان‌ها، رگ‌های خون و سایر بافت‌های نرم بدن تهیه کند.
این اسکن سریع، بدون درد و دقیق است که امروزه کاربردهای بسیار زیادی در پزشکی دارد و می‌توان آن را تقریباً برای تمام نقاط بدن استفاده کرد.
اما شاید یکی از بهترین کاربردهایش بررسی سریع وضعیت بیمارانی است که بر اثر تصادف رانندگی و یا حوادث دیگر، در اندام‌های داخلی بدن دچار آسیب دیدگی و مشکل شده‌اند.
این روش تصویربرداری پزشکی، جزء روش‌های پیشرفته پزشکی برای تشخیص به حساب می‌آید. از زمان بکارگیری اولین دستگاه سی تی اسکن در اوایل دهه ۷۰ میلادی، تغییرات زیادی روی این دستگاه‌ها انجام شده است. در نتیجه اعمال این تغییرات ۷ نسل مختلف از دستگاه‌های سی تی اسکن تولید شده است. هر نسل از این دستگاه‌ها منحصر به فرد است و تفاوت دستگاه‌ها در قرارگیری تیوب اشعه ایکس، دیتکتورها و نحوه حرکت آنها نسبت به یکدیگر تعریف می‌شود.
این اختراع توسط یک مهندس بریتانیایی انجام شد که در شرکت عجیبی فعالیت داشت. این شرکت اکنون به خاطر فروش آلبوم‌های بیتلز شناخته شده است.
امکان پنهان شدن اشیاء گرانبها در اتاق‌های مخفی می‌تواند بسیار هیجان‌انگیز باشد. در اواسط دهه 1960، مهندس بریتانیایی «گادفری هانسفیلد» به این فکر افتاد که آیا می‌توان با گرفتن پرتوهای کیهانی که از فضاهای خالی نادیده عبور می‌کنند، مناطق پنهان در اهرام مصر را شناسایی کرد.
او در طول سال‌ها به بررسی این ایده پرداخت که به نوعی می‌توان آن را «نگاه کردن به داخل جعبه بدون باز کردن آن» نامید. در نهایت او متوجه شد که چگونه از پرتوهای پرانرژی برای آشکار کردن آنچه با چشم غیرمسلح دیدنی نیست، استفاده کند. او راهی برای دیدن داخل جمجمه و تصویربرداری از مغز نرم داخل آن اختراع کرد.
اولین تصویر توموگرافی کامپیوتری – سیتی اسکن – از مغز انسان 50 سال پیش، در 1 اکتبر 1971 گرفته شد. هانسفیلد هرگز موفق نشد تا این روش را بر روی اهرام مصر آزمایش کند اما اختراع او، سبب شد تا به استکهلم و کاخ باکینگهام برود.
چرا به آن اسکن CAT می گویند؟
CAT قبلاً در تاریخ خود استفاده می شد ، در حالی که CT اصطلاح به روز اخیر برای راحتی است. عبارت CT مخفف توموگرافی کامپیوتری و واژه CAT مخفف توموگرافی کامپیوتری محوری یا اسکن کامپیوتری محوری است.
دلایل تجویز سی تی اسکن چیست؟
- تشخیص ناهنجاری‌هایی (مانند تومور،آسیب، شکستگی و …) در ماهیچه‌ها و استخوان‌ها
- تشخیص و تحت نظر داشتن بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و آمفیزم یا توده‌های کبد
- تعیین محل دقیق، شکل و اندازه تومور، عفونت یا لخته خون
- تشخیص خونریزی داخلی و آسیب‌های داخلی
- کمک به انجام عمل جراحی و پروسه‌هایی مانند پرتو درمانی و بیوپسی
- بررسی اثر بخش بودن درمان‌های خاص سرطان مانند شیمی درمانی و …
- تشخیص ندول‌های ریوی و وضعیت آسیب و عملکرد ریه
سیتی اسکن برای موارد معمولی و چکاپ تجویز نمی‌شود مگر اینکه علائم یکی از موارد فوق در شما مشهود باشد.
در حال حاضر شیوع بیماری کووید ۱۹ و آسیبی که این بیماری به ریه وارد می‌کند باعث شده که سی تی اسکن ریه برای بیمارانی که دچار مشکلات تنفسی و ریوی شده اند تجویز شود.
قبل از انجام سی تی اسکن چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
- پزشکتان شما را از تمام کارهایی که پیش از انجام این اسکن لازم است مطلع می‌سازد.
- شما باید پزشکتان را در جریان وضعیت سلامت خود، داشتن آلرژی، مشکلات کلیوی یا مصرف داروهای مربوط به دیابت قرار دهید.
- در صورت باردار بودن حتماً باید این قضیه را به پزشکتان اطلاع دهید.
- از پوشیدن زیورآلات و لباس های دارای قطعات فلزی خودداری نمایید.
- ممکن است پزشکتان از شما بخواهد که چند ساعت پیش از سی تی اسکن از خوردن و آشامیدن اجتناب نمایید.
- ممکن است پزشک داروی مسکن یا آرام بخش برای آرام و بی حرکت نگه داشتن بیمار کودک یا نوزاد تجویز کند. چراکه تکان خوردن حین انجام اسکن باعث تار شدن عکس ها و کاهش دقت نتایج می‌گردد.
ماده حاجب یا کنتراست
پیش از انجام سیتی اسکن ممکن است رنگ مخصوصی به نام کنتراست یا ماده حاجب برای شما تجویز شود تا وضوح و کیفیت تصویر برای بافت های نرم بدن افزایش یابد. کنتراست، بسته به اندامی که قرار است اسکن شود، به صورت یک مایع خوراکی یا تزریق وریدی و یا به صورت تنقیه وارد بدن شما می‌گردد.
در موارد نادری کنتراست می‌تواند منجر به واکنش آلرژیک یا مشکلات جدی برای سلامتی شما گردد. اما معمولا این واکنش ها شدید نیستند و به خارش و التهاب جزئی محدود می‌شوند. اگر پیش از این به این مواد حساسیت نشان داده اید حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
سی تی اسکن چگونه انجام می‌شود
- در طول اسکن شما معمولاً به پشت روی یک تخت بلند دراز می کشید.
- تخت از داخل محفظه تصویر برداری، که مانند یک حلقه گرداگرد قسمت کوچکی از تخت قرار دارد، رد می‌شود.
- محفظه تصویربرداری سی تی اسکن عرض کمی دارد و برخلاف MRI همانند تونل بن بستی کل بدن بیمار را در بر نمی‌گیرد.
- بنابراین احتمال بروز ترس از فضای بسته در بیماران وجود ندارد.
- متصدی دستگاه، در اتاق دیگری انجام تصویر برداری را مدیریت می‌کند.
- در صورت لزوم، در حین انجام اسکن میتوانید با متصدی صحبت کنید.
- باید سعی کنید در طول انجام اسکن کاملاً بی حرکت باشید. در غیر اینصورت کیفیت و دقت نتایج افت خواهد کرد.
- در زمان‌های خاصی از انجام سیتی اسکن، ممکن است از شما بخواهند که نفستان را حبس کنید یا نفس عمیق بکشید.
- پس از پایان اسکن اگر از کنتراست استفاده کرده باشید در صورت لزوم توصیه هایی به شما خواهند کرد.
- کنتراست معمولاً خود به خود از بدن دفع می شود اما نوشیدن مایعات فراوان به تسریع این فرآیند کمک می‌کند.
- در صورت عدم استفاده از کنتراست، لازم نیست اقدام خاصی انجام دهید و می توانید مرکز تصویر برداری را ترک کنید.
نتایج
نتایج معمولاً فوری آماده نمی‌شوند. تصاویری که اسکنر تهیه کرده است ابتدا توسط کامپیوترها پردازش می شوند. تصاویر نهایی از اندام داخلی بدن بعد از این پردازش ها به دست می آیند.
پس از آن رادیولوژیست می‌تواند این تصاویر نهایی را تحلیل کند. در نهایت بر اساس تحلیل خود گزارشی برای پزشک معالج شما آماده کند.
مزایای سی تی اسکن
- این روش بدون درد، خونریزی و دقیق است.
- همزمان استخوان‌ها، بافت‌های نرم و رگ‌ها را نشان می‌دهد.
- بر خلاف تصاویر رادیولوژی معمولی، تصاویر گسترده و دقیقی از تمام بافت‌ها به ما می‌دهد.
- این روش ساده و سریع است
- در شرایط اضطراری و آسیب‌های شدید داخلی، این سرعت ودقت می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.
- نسبت به MRI حساسیت کمتری به تکان خوردن بیمار دارد.
- بر خلاف MRI، سی تی اسکن را می‌توان برای بیمارانی که تجهیزات پزشکی در داخل بدنشان تعبیه شده است، به کار برد.
- تابش اشعه هیچ گونه عوارض فوری ندارد.
- پس از انجام سیتی اسکن، پرتوها در بدن بیمار باقی نمی‌ماند.
- دستگاه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بیمار در معرض حداقل میزان ممکن تابش قرار گیرد.
جمع‌بندی
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.