کشف محصول و تعریف فضای مسئله | Product Discovery

فضایی که از زمان طرح ایده اولیه تا وقتی که ایده تبدیل به محصول شده و در اختیار مشتری قرار می‌گیرد را می‌توان به دو فضای کلی دسته بندی کرد: فضای مسئله، کشف محصول

چرا کشف محصول مهم است؟

کشف محصول به تیم‌ها کمک می‌کند تا به‌جای ساخت راه‌حل‌های بی‌هدف، ابتدا به درک درستی از مسئله، نیاز کاربران و محدودیت‌های موجود برسند. در این فرآیند، تیم‌ها بررسی می‌کنند: ✅ آیا این مشکل واقعاً ارزش حل کردن دارد؟ ✅ چه کسانی تحت تأثیر این مشکل هستند؟ ✅ چه راهکارهایی تاکنون امتحان شده‌اند؟

فضای مسئله چیست و چگونه تعریف می‌شود؟

فضای مسئله، چارچوبی است که در آن مشکل موردنظر بررسی و تحلیل می‌شود. این فضا شامل:

• زمینه‌ی کلی: چرا این مسئله به‌وجود آمده است؟
• افراد درگیر: چه کسانی با این مشکل مواجه‌اند؟
• محدودیت‌ها: چه عواملی بر راه‌حل‌های ممکن تأثیر می‌گذارند؟

مثال: در یک اپلیکیشن پرداخت موبایلی، ممکن است مشکل “سرعت پایین تأیید پرداخت” باشد. این مسئله نیازمند بررسی کاربران، زیرساخت‌های فنی و الزامات امنیتی است.

تعریف فضای مسئله

یک مارکت مجموعه‌ای به هم مرتبط از نیازهای مشتریان است که در فضای مسئله قرار دارند. به عبارتی میتوان گفت «مسئله‌ها» بازار را تعریف می‌کنند نه راه «حل‌ها». مارکت وابسته به هیچ راه حل مشخصی به یک نیاز نیست بلکه فضای بزرگتریست. هیچ محصول یا طراحی وجود ندارد که در فضای مسئله باشد. بلکه تمام مسائل و نیازهای مشتری که شما با کمک محصولتان میخواهید به آن پاسخ دهید در فضای مسئله قرار دارد. حواستان باشد که کلمه نیاز را درست تعریف کنید: تمام نقاط درد، آرزوها، کاری که باید انجام شود مشتری یا داستان‌های کاربر همه و همه نیازهایی هستند که در فضای مسئله قرار می‌گیرند.

تعریف کشف محصول و اهمیت آن

کشف محصول اساساً منجر به درک هرچه سریع‌تر این موضوع خواهد شد که آیا ایده‌های ما برای کاربران و کسب‌وکارمان خوب است یا خیر؟ و هدف آن کاهش خطر قبل از رفتن به مسیر اشتباه است.

مارتی کیگان، در کتاب خود الهام بخش، آن را چنین توصیف می کند:

هدف از کشف محصول پرداختن به ریسک های احتمالی زیر است:

• 1. آیا مشتری ایده پیشنهادی ما را برای استفاده از آن انتخاب می‌کند؟ (ریسک ارزش)
• 2. آیا کاربر می تواند به راحتی از آن استفاده کند؟ (ریسک کاربردپذیری)
• 3. آیا قابلیت ساخت آن برای ما مهیا است؟ (ریسک امکان سنجی)
• 4. آیا این راه حل برای کسب و کار ما کار می کند؟ (ریسک دوام کسب و کار)

حقیقت ساده و ترسناک این است که ما نمی‌توانیم از قبل بدانیم آیا ایده ما جواب می‌دهد یا خیر. البته ما می‌توانیم حدس‌های بسیار خوب و علمی بزنیم ولی نمی توانیم مطمئن باشیم. بنابراین ما نیاز به کشف و تحقیق برای ایجاد درک از ایده خود، آزمایش فرضیات و کاهش ریسک داریم.

جمع بندی

فرایند کشف محصول را میتوان همچون تیز کردن اره یک چوب بر تصور نمود. هر بار که سعی می‌کنیم به‌جای اطمینان از درست بودن ایده از طریق کشف، برای ساختن چیزی جلو برویم، اره های خود را تیز نمی‌کنیم. ممکن است به نظر برسد که ما با پرش به سمت ساخت یک محصول (اره کردن چوب) سریعتر حرکت می کنیم، اما حقیقت این است که در درازمدت به ما آسیب می رساند و هزینه و زمان قابل توجهی را برای ما به همراه خواهد داشت. کشف محصول این ریسک را کاهش می دهد و در نهایت توانایی ما را برای ارائه چیزهای مناسب سرعت می بخشد.

• تمرین برای شما: یک مشکل در محصول یا خدمات خود را شناسایی کنید و آن را بدون اشاره به راه‌حل، توصیف کنید. آیا می‌توانید آن را بهتر بشناسید و تحلیل کنید؟ تعریف درست مسئله، نیمی از مسیر حل آن است.