مارتین مارژیلا |Martin Margiela ‎

آشنایی با مارتین مارژلا

اما مارتین مارژلا کیست؟ پاسخ این سوال، بخش مهمی از شهرت این آرتیست بلژیکی است: کسی به طور دقیق نمی‌داند که مارتین مارژلا کیست. البته، این به معنای ناشناس بودن او به طور کامل نیست بلکه پاسخی کلی به این سوال است. مارتین که به قول نشریه نیویورک تایمز، با لقب “مرد نامرئی فشن” (Fashion’s Invisible Man) شناخته می‌شود، فردیست که به دوری از رسانه‌ها و مصاحبه‌ها شهرت دارد.
عکس‌های زیادی از چهره مارتین وجود ندارد و در طول فعالیت‌های خود، بندرت در رسانه‌ها دیده شد. او همچنین با هیچ کس مصاحبه نکرد و عکس او در هیچ مجله‌ای چاپ نشد. تنها چیزی که از مارتین مارژلا به یاد مانده است، آثار و ایده‌های انتزاعی او می‌باشد که صنعت مد و فشن و همچنین دنیای هنر را متحول کرد.
مارتین در سال 1957 در شهر Genk متولد شد و در سال 1979، در Royal Academy of Fine Arts فارق‌التحصیل شد. او به مدت پنج سال به عنوان یک طراح مستقل مشغول و در سال 1985 تا 1987، برای Jean Paul Gualtier کار کرد. در سال 1989، پس از تاسیس لِیبل خود که امروزه Maison Margiela نام دارد، او از کالکشن‌های خود رونمایی کرد.

“نکته جالب درباره مارتین مارژلا این است که تنها یک یا دو عکس از چهره او در کل دنیا وجود دارد و این عکس‌ها به طور کامل تایید نشده‌اند.”

پس باید نتیجه گرفت که مارتین، لقب “مرد نامرئی فشن” را بی دلیل ازآن خود نکرده است. رسالت او در زندگی شخصی و حرفه‌ای، چیزی بوده که تاثیر چشمگیری بر دنیای فشن گذاشته و آن، اهمیت پیام است و نه پیام رسان. در ادامه که با سبک کار و نگاه این طراح به هنر و دنیا آشنا می‌شویم، بیشتر پیام او را درک خواهیم کرد.

سبک کار مارتین مارژلا در فشن و هنر

[um_loggedin]   اگر لیستی از قوانین و نورم‌ها در دنیای فشن وجود داشته باشد، مارتین مارژلا اینجاست که این نورم‌ها را شکسته و از قوانین سرپیچی کند. کالکشن‌های او با سورئال‌ترین روش‌ها و در عجیب‌ترین مکان‌ها رونمایی می‌شدند. شکی در انتزاعی بودن کارهای مارتین وجود ندارد ولی او کسی است که به اهداف و عقاید خود، نهایت پایبندی و تهعد را نشان می‌دهد.
مارتین مارژلا از طراحان آوانگارد است که دارای سبک منحصربفرد خود می‌باشد؛ اما اغلب، نشانه‌هایی از سبک  Deconstructivism در آثار او دیده می‌شود (سبکی از هنر و معماری پست مدرن که تمرکز اصلی آن بر نبود هماهنگی و وجود بی‌قانونی در طراحی است). شهرت آثار او، به برانگیختن حس تعجب و کنجکاوی میان افراد است و بسیاری از دنبال‌کنندگان دنیای فشن، کارهای مارتین مارژلا را با مدل‌هایی میشناسند که ماسک‌ بر صورت دارند تا هیچ بخشی از چهره‌هایشان، دیده نشود.

در دنیای فشن، این امر بسیار رایج است که توجه‌ها، همیشه به سوی طراحان برود؛ بطوریکه ما، بسیاری از برندها و محصولاتشان را بواسطه طراحانشان می‌شناسیم: Coco Chanel، Karl Lagerfeld و بسیاری دیگر. همچنین، یکی دیگر از رسوم رایج در دنیای فشن، حضور طراحان برندها در پایان کت‌واک‌ها برای تشکر از حضار است. حضور طراحان در مصاحبه‌ها، عکس چهره‌هایشان بر صفحه اول مجلات و مستندهای متعدد درباره زندگی شخصی و حرفه‌ای آنها، همگی بخش مهمی از صنعت فشن هستند و عاملی مهم در جذب مخاطب.
اما اغلب، هدف طراحان فشن این است که تکه‌ای از ذهن و هنر خود را به دنیای مادی بیاورند تا افراد را در تخیلات و ایده‌های خود شریک کنند؛ در کنار این کار، اکثریت طراحان از شهرت، ثروت، قدرت، اعتبار و توجهی که از موفقیتشان بدست میاید، استقبال می‌کنند و گاهی اوقات به الگوهایی برای دیگر طراحان و دوستداران دنیای فشن تبدیل می‌شوند.
شاید بتوان گفت که این موضوع، بیشترِ توجه را به سوی طراح و هویت او می‌برد تا آثار او؛ به عنوان مثال، مانند زمانی که افراد، یک فیلم را تنها بخاطر اعتبار و شهرت کارگردان آن فیلم نگاه می‌کنند و نه خود فیلم؛ شاید آن فیلم اثر خوبی نباشد، اما به هرحال آن را می‌بینند چون کارگردانش، بسیار مشهور است.

این موضوع، در دنیای فشن هم بسیار رایج است؛ شاید یک طراح مشهور و شناخته شده، محصولی را طراحی و تولید کند که نه زیباست و نه خاص؛ ولی با اینحال، بخش عمده دنیای فشن، آن اثر را ستایش می‌کند چون که به دست یک فرد مشهور طراحی شده است.
حال، رسالت مارتین مارژلا در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود، مقابله با همین موضوع بوده و اعمال او در طول فعالیت حرفه‌ای‌اش، تعهد خود به این کار را نشان می‌دهد. پیشتر گفته شد که عکس‌های زیادی از او وجود ندارد و تا به امروز، از شرکت در هرگونه مصاحبه امتناع کرده است.
یکی از کارهایی که مارتین به آن معروف است، عدم حضورش در پایان نمایش‌های خودش است. بسیاری از میهمانان و فعالان به مراسم رونمایی کالکشن‌های او می‌رفتند که در آخر، با مارتین ملاقات کنند ولی در نهایت، او پیدایش نمی‌شد. بنابراین، دنیای فشن، مارتین مارژلا را به تاثیرش در دنیای فشن می‌شناسد تا شخصیت و کاراکتر او.

برخی از آیکونیک‌ترین آثار مارتین مارژلا، بوت‌های Tabi، ماسک‌‌های ساتن  بعضا مزین به جواهرات و چاپ‌های مختلف، کُت‌هایی شبیه به کلاه‌گیس، ترکیب هنر مجسمه سازی با لباس و استفاده از آیتم‌های غیر منتظره به عنوان پوشاک هستند.

تبدیل شدن مارتین مارژلا به مرد نامرئی فشن و بازنشستگی او

مارژلا، فردی است که همیشه سر به زیر بوده و حریم خصوصی، برایش اهمیت زیادی داشته و دارد. پس از حضور در چندین ایونت خود، احساس کرد که باید این حضور را کمرنگ و کمرنگ‌تر کند؛ تا جایی که افراد، برای دیدن آثار او به ایونت‌ها بیایند و نه خود مارتین.
در سال 1997، مارتین در برند Hermes به عنوان کارگردان پوشاک زنان مشغول شد و تا سال 2003، سیزده کالکشن منتشر کرد. در طول این سال‌ها، مارژلا بیشتر از گذشته، از شرکت در مصاحبه‌ها امتناع کرد و هیچوقت نگذاشت که از او عکسی گرفته شود.
اما این عدم حضور در فضای عمومی، به معنای توقف مارتین نبود بلکه او تمام کار خود را به پشت صحنه‌ها منتقل کرده بود. یکی از عکس‌های بسیار معروف از مارتین مارژلا، تصویری از گروه طراحی این برند است که بر روی صندلی‌هایی نشسته‌اند اما یک صندلی خالی است و آن، جای خود مارتین است.
در سال 2002، فشن هاوس میسون مارتین مارژلا، به گروه OTB فروخته شد و به آن پیوست. در سال 2003 هم، شایعاتی منتشر شد که مارتین، قصد خداحافظی از فشن را دارد. این طراح تا سال 2008 در حوزه فشن فعالیت کرد و سپس، به طور رسمی بازنشستگی خود را از فشن، اعلام کرد. او در آن هنگام، صحبتی در این خصوص نکرد ولی بعدها در سال 2018، در بیانیه‌ای گفت:
“احساس کردم که دیگر قادر به دست و پنجه نرم کردن با فشار و انتظاراتی که در این صنعت وجود داشت، نبودم. همچنین، از اوردوز اطلاعات به واسطه فضای مجازی، بسیار دلسرد شدم چون به خاطر این فضای جدید، هیجان انتظار و حس سورپرایز شدن، از بین رفت. این دو عامل، برای من بسیار مهم بودند.” پس از بازنشتسگی مارتین، گروهی که صاحب برند او بود، تصمیم گرفت که این فشن هاوس را به طور کامل حفظ و کسی را به عنوان رهبر جدید آن انتخاب کنند؛ بدون اینکه ترکیب و طرز کار همیشگی این برند را بهم بزنند. تا سال 2014، کنترل برند مارژلا در دست گروه طراحی آن بود؛ سپس، John Galliano به عنوان کارگردان این برند انتخاب شد.

تاثیر مارتین مارژلا بر دنیای فشن

یکی دیگر از پدیده‌های رایج در صنعت مد و فشن، تاثیر گذاری فعالانی است که چیزهای جدید به این صنعت اضافه می‌کنند. مارتین مارژلا، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین طراحان فشن محسوب می‌شود و تاثیر او، در کار بسیاری از طراحان انتزاعی و Conceptual دیده می‌شود.
او همچنین، منبع الهام تعداد زیادی از طراحان کلاسیک و مدرن است که در ژانر آوانگارد و سورئال فشن فعالیت می‌کنند. حال، در میان آرتیست‌ها و فعالان صنعت فشن، یک نفر در سال‌های اخیر، میراث و یاد مارتین مارژلا را زنده کرده و آن فرد، Kanye West است.
در جریان انتشار آلبوم جدید این رپر آمریکایی که Donda نام دارد، کانیه تصمیم گرفت که مسیر مارتین مارژلا را برای آلبوم رپ خود طی کند. در طی چندین مراسم سمبلیک، کانیه با ماسک‌هایی دیده شد که مستقیما از ماسک‌های آیکونیک مارژلا الهام گرفته شده بودند؛ هدف او، دقیقا همان هدف مارژلا بود که میگفت: به پیام توجه کنید و نه پیامرسان.
کانیه در چندین مصاحبه گفته که با افتخار، قصد معرفی، و تبلیغ کار مارژلا را داشته و او را یکی از بزرگترین منابع الهام خود در هنر، موسیقی و فشن یاد می‌کند. بی شک، مارژلا تاثیر بسیار چشمگیر و بزرگی در صنعت فشن داشته و جمعیت زیادی از فعالان این صنعت، او را ستایش می‌کنند.

سرنوشت مارتین مارژلا، پس از بازنشستگی و بازگشت او در سال 2021

پس از بازنشتگی او در سال 2008، مارتین مارژلا به طور کامل از دید عموم پنهان و محو شد و به مدت سیزده سال، کسی از او خبری نداشت. اما در سال 2021، او به طور ناگهانی دوباره ظاهر شد و اعلام کرد که در این مدت، مشغول به خلق آثار هنری بوده و قصد رونمایی از آنها را دارد.
برند او، هنوز هم فعال است و به طور مرتب از کالکشن‌هایش رونمایی می‌کند. گرچه خود مارتین دیگر نقشی در این برند ندارد، میراث و سبک هنری او، هویت اصلی این برند است و تا امروز، به دست تیم طراحی این برند، حفظ شده است.

فشن، بخش بسیار مهمی از هویت بشر است و دنیایی است که نخبگان دنیای هنر و تجارت را به همدیگر پیوند می‌زند. افرادی مانند مارتین مارژلا، کسانی هستند که مرزهای این صنعت را جابه‌جا و تحولاتی اساسی در دیدگاه‌ها بوجود میاورند. جدا از خلاقیت و مهارت او در طراحی و خلق آثار، پیام و میراث اوست که در یادها باقی مانده است.
آن پیام هم، اهمیت پیام نسبت به پیام رسان است. مارتین مارژلا، کسی است که تعهد و اراده‌ای بسیار قوی در حفظ این پیام نشان داد.