انواع طراحی درب خودروها🚗: از گالوینگ تا کانوپی

درب خودروها فقط یک بخش مکانیکی نیستند؛ بلکه ترکیبی از مهندسی، زیبایی‌شناسی و کارکرد هوشمندانه هستند که می‌توانند تجربه‌ی ورود و خروج از ماشین را کاملاً متحول کنند. برخی طراحی‌ها صرفاً عملکردی هستند، برخی لاکچری و خاص، و برخی کاملاً عجیب و آینده‌نگرانه. در ادامه، به بررسی جذاب‌ترین و خلاقانه‌ترین انواع مکانیسم طراحی درب خودرو می‌پردازیم:

1️⃣ درب‌های استاندارد (Conventional Doors)

این نوع درها ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع بکار رفته در خودروها هستند و از یک صفحه فلزی مستطیلی به همراه دستگیره استفاده کرده و لولای در نیز در جلو قرار دارد. این نوع درها در اکثر خودروها به یک استاندارد بدل گردیده‌اند زیرا بسیار ایمن هستند و احتمال باز شدن آن‌ها در حین حرکت بسیار کم است.

🔹 رایج‌ترین نوع درب خودرو که به‌صورت افقی و رو به بیرون باز می‌شود.
🔹 اکثر خودروهای سواری و اقتصادی از این مدل استفاده می‌کنند.
🔹 ساده، ارزان، و از نظر ایمنی کاملاً استاندارد.

📌 نمونه: بیشتر خودروهای عادی مثل تویوتا کرولا، هیوندای النترا و فورد فوکوس.

2️⃣ درب‌های قیچی‌ (Scissor Doors)

معمولاً این نوع درها با درهای گالوینگ اشتباه گرفته می‌شوند هرچند طراحی متفاوتی دارند. برخلاف درهای گالوینگ، لولای درهای قیچی در جلو قرار داشته و با اینکه به سمت بالا و با زاویه ۹۰ تا ۱۳۰ درجه حرکت می‌کنند اما به‌صورت موازی با خودرو باز می‌شوند. این درها گزینه‌ای عالی برای باز شدن در فضاهای تنگ هستند اما محدودیت‌های خاص خود را نیز دارند که از جمله این موارد می‌توان به ایمنی پایین‌تر اشاره کرد. درهای قیچی شکل یک ویژگی لوکس در خودروها محسوب می‌شوند و معمولاً آن‌ها را در خودروهای گران‌قیمت می‌بینیم.

🔹 به‌جای باز شدن به طرفین، به‌صورت عمودی بالا می‌روند.
🔹 معمولاً در خودروهای سوپراسپرت و های‌پرفورمنس دیده می‌شوند.
🔹 مزیت: در فضاهای کوچک کاربردی‌تر هستند و ورود و خروج را راحت‌تر می‌کنند.
🔹 عیب: به دلیل پیچیدگی مکانیکی، گران‌قیمت‌ترند.

📌 نمونه: لامبورگینی آونتادور، بوگاتی شیرون.

3️⃣ درب‌های گالوینگ (Gullwing Doors)

درهای گالوینگ با محل قرار گرفتن لولاها و طرز باز شدن خود تعریف می‌شوند. همانند اکثر خودروها و بجای داشتن لولا در هر طرف، این درها از لولاهای بالایی استفاده می‌کنند و خود درها نیز به سمت بالا باز می‌شوند تا ما را به یاد بال‌های پرندگان بیندازند. همچنین این نوع درها با نام درهای بال شاهین نیز شناخته شده‌اند. زمانی که درها باز باشند موازی کف زمین هستند و این امر دسترسی راحت‌تر به صندلی‌ها را امکان‌پذیر می‌کند. البته محدودیت‌هایی نیز وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به خروج سخت‌تر از کابین در زمان تصادف و همچنین عدم استفاده از آن‌ها در خودروهای روباز اشاره کرد. در چند دهه‌ای که طراحی خودرو تکامل یافته است، طراحان نوآوری‌های زیادی را در زمینه درها وسایل نقلیه بکار برده‌اند. با اینکه بسیاری از این طرح‌ها فراگیر نشده و جلب‌توجه نکرده‌اند اما همچنان بخش مهمی از تاریخ طراحی وسایل نقلیه را تشکیل می‌دهند.

🔹 مانند بال‌های پرنده، از قسمت بالا به سمت بیرون باز می‌شوند.
🔹 ورود و خروج را راحت‌تر می‌کند، مخصوصاً در فضاهای تنگ.
🔹 به دلیل طراحی منحصر‌به‌فرد، جلوه‌ای آینده‌نگرانه دارد.

📌 نمونه: مرسدس بنز 300SL، تسلا مدل X.

بیشتر ببینید: خودروهای کلاسیک با درهای گالوینگ

وقتی به درهای گالوینگ در خودروهای کلاسیک فکر می‌کنیم دو خودرو سریعاً جلب‌توجه می‌کنند. مشهورترین خودروهای قدیمی مجهز به این نوع درها مرسدس بنز 300SL و DMC دلورین یا DMC-12 هستند. 300SL اولین بار در سال ۱۹۵۴ معرفی شد و تا سال ۱۹۵۷ نیز تولید آن ادامه داشت. دلورین نیز بین سال‌های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳ و تا قبل از ورشکستگی شرکت سازنده تولید شد هرچند عمده شهرت آن را می‌توان به خاطر فیلم سینمایی بازگشت به آینده دانست.

درهای گالوینگ در خودروهای امروزی

با اینکه در سال‌های اخیر از تعداد خودروهای مجهز به چنین طرحی کاسته شده اما خودروهایی همچون مرسدس SLS AMG و تسلا مدل X از آن استفاده کرده‌اند. با تمامی این تفاسیر، درهای گالوینگ هنوز هم نقاط ضعفی دارند و حتی تکنولوژی مدرن نیز نتوانسته آن‌ها را رفع نماید. تسلا پس از تولید مدل X با این درها اعتراف کرد مشکلاتی در زمینه توسعه آن داشته و یکی از مالکان کراس اور این برند نیز در سال ۲۰۱۷ شکایت کرد زیرا سرنشینان پس از آتش‌سوزی خودرو در کابین گیر افتاده بودند. خوشبختانه در آن حادثه همه با حداقل جراحت از مهلکه گریختند اما هنوز هم این موضوع نگرانی‌هایی را در بر داشته است. کانسپت مرسدس بنز ویژن وان ایلون و دلورین آلفا ۵ هم جزو محصولاتی هستند که تلاش دارند این طرح را همچنان زنده نگه دارند.

4️⃣ درب‌های پروانه‌ای (Butterfly Doors)

این نوع درها از همان مشکل درهای قیچی شکل یعنی اشتباه گرفتن با طراحی گالوینگ رنج می‌برند. با اینکه درهای پروانه‌ای و قیچی به سمت بالا حرکت می‌کنند اما بزرگ‌ترین تفاوت این است که درهای پروانه‌ای ابتدا به سمت بیرون و سپس بالا باز می‌شوند و لولای آن‌ها در ستون A قرار دارد. نتیجه حرکت این نوع درها نیز ایجاد ظاهری همانند بال پروانه است.

🔹 ترکیبی از درب‌های گالوینگ و قیچی‌ای است.
🔹 هم به طرف بالا و هم به طرف بیرون باز می‌شود.
🔹 در خودروهای سوپرکار و هایپراسپرت استفاده می‌شود.

📌 نمونه: مک‌لارن P1، فراری لافراری.

5️⃣ درب‌های خودکشی (Suicide Doors)

لولای درهای متقارن که با نام مستعار خودکشی شناخته شده اند در عقب قرار دارد و همه آن‌ها در جهت مخالف با درهای معمولی باز می‌شوند. درصورتی‌که در به‌صورت کامل بسته نشده باشد امکان باز شدن ناگهانی آن در سرعت‌های بالا بر اثر فشار باد وجود خواهد داشت و شاید سرنشین به بیرون پرت شود. نام درهای خودکشی هم از همین موضوع گرفته شده است. البته مزیت‌هایی همچون دسترسی راحت‌تر به کابین وجود دارد و به همین خاطر خودروهای بسیار لوکس همچون رولزرویس از چنین طرحی استفاده نموده‌اند.

🔹 درب‌ها برعکس درب‌های معمولی باز می‌شوند (به سمت عقب).
🔹 به دلیل سهولت ورود و خروج، بیشتر در خودروهای لوکس و برخی سدان‌ها دیده می‌شود.
🔹 دلیل نام‌گذاری: در گذشته، اگر درب باز می‌شد، جریان هوا می‌توانست سرنشین را از خودرو بیرون بکشد!

📌 نمونه: رولزرویس فانتوم، مزدا RX-8.

6️⃣ درب‌های کانوپی (Canopy Doors)

درهای کانوپی بسیار نادر بوده و فقط در برخی پروتوتایپ ها نصب شده‌اند و علت آن نیز نقاط ضعف زیاد چنین طرحی است. از آنجایی که کانوپی بالای خودرو قرار دارد بنابراین برای دسترسی به کابین باید به‌طور کامل جدا شود و در زمان تصادف هم سرنشینان داخل کابین گیر خواهند گرفت. این طرح بسیار غیر کاربردی باعث می‌شود ورود و خروج به/از کابین فرایندی پیچیده باشد.

🔹 مانند هواپیماهای جنگنده، کل سقف خودرو به سمت جلو یا عقب بلند می‌شود.
🔹 معمولاً در خودروهای مفهومی و آینده‌نگرانه دیده می‌شود.
🔹 این طراحی باعث حذف ستون‌های کناری خودرو شده و دید فوق‌العاده‌ای به سرنشینان می‌دهد.

📌 نمونه: کوئنیگ‌زگ Jesko، خودروهای مفهومی مثل BMW GINA.

7️⃣ درب‌های اسلایدی (Sliding Doors)

درهای کشویی به‌صورت افقی و به سمت عقب خودرو باز می‌شوند. این نوع درها بهترین و کاربردی‌ترین گزینه برای راحتی دسترسی به ویژه در فضاهای تنگ هستند. معمولاً مینی ون‌ها از درهای کشویی استفاده کرده‌اند.

🔹 درب‌ها به‌جای باز شدن رو به بیرون، روی یک ریل به طرفین می‌لغزند.
🔹 معمولاً در ون‌ها و خودروهای خانوادگی برای دسترسی راحت‌تر استفاده می‌شود.
🔹 در خودروهای لوکس هم گاهی با مکانیسم برقی دیده می‌شود.

📌 نمونه: تویوتا سی‌ینا، رولزرویس اسپکتر.

8️⃣ درب‌های چرخشی (Rotary Doors)

🔹 این مدل درب‌ها به‌جای باز شدن به طرفین، حول یک محور مرکزی می‌چرخند.
🔹 بیشتر در خودروهای مفهومی و آینده‌نگرانه دیده می‌شوند.

📌 نمونه: خودروهای مفهومی سیتروئن و برخی طراحی‌های سفارشی.

درهای دو وجهی

در دو وجهی به ندرت در خودروها دیده می‌شود و البته شباهت‌های زیادی با انواع قیچی شکل و پروانه‌ای دارد. تفاوت اصلی به روش باز شدن درها مربوط است که با زاویه‌ای ۹۰ درجه و رو به بالا در درهای دو وجهی باز شده و هنگامی که این فرایند به‌طور کامل انجام می‌شود درها ظاهری کاملاً عمود بر بدنه خودرو دارند.

🎯 جمع‌بندی: نوآوری در طراحی درب خودرو

زمانی که به عناصر طراحی یک خودرو فکر می‌کنیم، درها جزو اولین مواردی نیستند که به ذهن خطور می‌کنند. با اینکه سایر عناصر طراحی خودروها همچون چراغ‌های جلو و قطعات آیرودینامیکی جلب‌توجه می‌کنند اما درها را به عنوان وسیله‌ای کاربردی و معمولی که وظیفه ورود و خروج به/از کابین را بر عهده دارند در نظر می‌گیرند؛ اما درها می‌توانند تأثیر کلیدی روی طراحی یک وسیله نقلیه داشته باشند. اکثر خودروها از درهای معمولی با هدف آسان‌تر شدن ورود و خروج سرنشینان استفاده کرده‌اند هرچند برخی خودروها نیز در تاریخ به خاطر همین ویژگی خود متمایز شده‌اند.

🔸 درب خودروها فقط یک جز مکانیکی نیستند، بلکه می‌توانند بیانگر شخصیت، عملکرد و سطح تکنولوژی یک خودرو باشند.
🔸 طراحی درب باید علاوه بر زیبایی، عملکردی، ایمن و کاربردی باشد.
🔸 با پیشرفت تکنولوژی، شاید به‌زودی شاهد طراحی‌های هوشمندتر و خودکار برای درب‌های خودرو باشیم.

💬 به نظر شما کدام نوع درب جذاب‌تر است؟ می‌توانید پست دیگر ما که به معرفی خودروهایی با طراحی 3 درب هستند را نیز مالعه کنید.