اثر اجتماعی ( Social Proof effect): اعتماد جمعی در طراحی

💡 ایده اصلی:

اثر اجتماعی (Social Proof) نشان می‌دهد که کاربران وقتی ببینند دیگران به یک محصول یا خدمت اعتماد کرده‌اند، به‌طور ناخودآگاه تمایل بیشتری به اعتماد و استفاده از آن پیدا می‌کنند. این اثر، قدرت جمع را در تصمیم‌گیری‌های فردی به کار می‌گیرد.

• تصور کنید به فکر خرید یک تلویزیون هستید. تحقیق میکنید که چه تلویزیونی بخرید و بعد آنرا به صورت آنلاین می خرید. چه عواملی در این فرایند تصمیم گیری دخالت داشتند؟ این فرایند شاید با نظر شما فرق داشته باشد.
  افراد دوست دارند فکر کنند قبل از تصمیم گیری، همه عوامل مرتبط را با دقت و منطقی سنجیده اند. در مورد تلویزیون، سایزی که برای اتاق شما مناسب است، برندی که طبق مطالعات شما معتبرترین است، آیا الان بهترین زمان خرید تلویزیون است یا خیر و غیره را در نظر گرفته اید. شما آگاهانه به تمام این عوامل فکر کرده اید اما پژوهش ها مربوط به تصمیم گیری نشان می دهد که تصمیم واقعی شما اساسا به صورت ناخودآگاه گرفته شده است.

تصمیم گیری ناخودآگاه شامل عواملی مانند:

• افراد دیگر تصمیم دارند چه چیزی بخرند: «می بینم که یک تلویزیون خاص، نظرات و رتبه بالایی در این وب سایت دارد».
• چه چیزی با شخصیت (مسئولیت) شما سازگار است: «من از آن افرادی هستم که همیشه آخرین و جدیدترین تکنولوژی را دارم».
• آیا می توانید با این خرید، هرگونه تعهد و یا بدهی اجتماعی را پرداخت کنید (مقابل به مثل) : «برادرم در تمام طول سال از من خواست که برای تماشای بازیها به منزلش بروم. فکر میکنم وقتش رسیده آنها را برای تماشای بازی به منزل خودم دعوت کنم پس بهتر است حداقل تلویزیونی به خوبی او بخرم».
• ترس از دست دادن: «این تلویزیون حراج شده و اگر الان آنرا نخرم، شاید قیمتش بالا برود و نتوانم برای یک مدت طولانی تلویزیون بخرم».
• نیازها، انگیزه ها و ترس های خاص شما.

البته انتخاب ناخودآگاه به معنای غیرمنطقی و یا بد نیست

بسیاری از پردازش های ذهنی و تصمیم گیری های ما ناخودآگاه است اما این بمعنای غیرمنطقی، ناقص یا بد بودن آن نیست. ما با مقدار قابل توجهی از داده ها مواجه هستیم (در هر ثانیه میلیونها قطعه داده وارد مغز می شود) و ذهن خودآگاه ما نمی تواند همه آنها را پردازش کند. ذهن ناخودآگاه برای پردازش اکثر داده ها تکامل یافته و با توجه به دستورالعملها و قوانین کلی که بیشتر مواقع به نفع ماست، برای ما تصمیم گیری می کند. این موضوع منشا اعتماد به غریزه است که اکثر اوقات کار می کند.

🔍 مثال‌ها در طراحی محصول:

1. Amazon: نمایش نظرات و امتیازات کاربران برای هر محصول، تأثیر زیادی بر تصمیم خرید دارد.
2. Airbnb: نشان دادن تعداد رزروهای اخیر و نظرات مهمان‌ها حس اعتماد به اقامتگاه‌ها را تقویت می‌کند.
3. Spotify: با نشان دادن پلی‌لیست‌های محبوب یا تعداد شنوندگان ماهانه هنرمندان، حس اجتماعی بودن را افزایش می‌دهد.
4. LinkedIn: نمایش تعداد کانکشن‌ها یا تاییدیه مهارت‌ها، کاربران را به شبکه‌سازی و تایید دیگران تشویق می‌کند.
5. Duolingo: اطلاع‌رسانی درباره تعداد افرادی که در روز به یادگیری ادامه می‌دهند، انگیزه را بالا می‌برد.

🚀 نکات پیشرفته و راهکارهای طراحی

جمع‌بندی

برای طراحی یک محصول و یا وب سایت که افراد را به انجام یک عمل خاص متقاعد میکند باید از انگیزه ناخودآگاه مخاطبان خود مطلع باشید. وقتی افراد از دلایل خود برای تصمیم گیری در مورد یک عمل خاص به شما می گویند باید به گفته های آنها شک کنید. از آنجا که تصمیم گیری ناخود آگاه است، ممکن است از دلايل واقعی تصمیم گیری خود آگاهی نداشته باشند.

با وجودیکه تصمیم گیری افراد براساس عوامل ناخود آگاه است، اما آنها می خواهند که تصمیمات شان دلایل منطقی و معقول داشته باشد. بنابراین همچنان باید دلایل منطقی و معقول ارائه کنید هرچند بعید است که آنها دلايل واقعی تصمیم گیری افراد برای انجام یک عمل باشند.

اثر اجتماعی، نیرویی قدرتمند برای جلب اعتماد کاربران است. با استفاده هوشمندانه از نظرات، آمار، و اعتبار اجتماعی، می‌توانید حس اطمینان و ارتباط را تقویت کنید و کاربران را به مشارکت بیشتر ترغیب کنید. 💬