تعریف:نمادشناسی

به انگلیسی: Semiotics , symbolism

به فارسی: نشانه شناسی ، نمادشناسی

توضیح بیشتر: بشر از ابتدای شکل‌گیری تمدن‌ها و آغاز شاعری تمایل داشته حرف‌هایش را در قالب نمادها و نشانه‌ها به زبان آورد و اشیای دور و برش را تجسم مفاهیمی عمیق‌تر از آنچه به چشم می‌آید، نشان دهد. همان‌طور که مصریان باستان گل‌های اسیریس را نماد مرگ می‌دانستند، هندیان گل نیلوفر را نشانه تاج خداوند می‌نامیدند، بابلی‌ها مار را نماد جاودانگی به حساب می‌آوردند و خورشید را نشانه بخشندگی و زندگی.

نَمادگرایی یا سَمبولیسم یکی از مکاتب ادبی و هنری است.‌ این مکتب در پایان سده نوزدهم به وجود آمد. شارل بودلر پیشگام این راه شد.

به هرحال سمبولیسم یک مکتب فکری هم هست. در اواخر قرن نوزدهم شاعران فرانسوی که از زبان خشک نویسندگان واقع‌گرا به ستوه آمده بودند، مکتب نمادگرایی را بنیان نهادند. آن‌ها عقیده داشتند: اثر هنری باید تا حد ممکن از بیان مستقیم مفاهیم فرار کند و به نمادها و نشانه‌ها پناه آورد. نمادها و نشانه‌ها، خواننده را در کشف راز و رمزهای اثر به تحرک درمی‌آورد و او را از قالب یک شاگرد حرف گوش کن بیرون می‌آورد.

عینیت بخشیدن به فرهنگ از طریق نماد

یکی از ساز و کارهای درونی فرهنگ، فرایند عینیت بخشیدن است. یعنی یک امر فرهنگی را که جنبهی ذهنی و روانی دارد بیرونی کنیم. هر علامت مشخصی که بین دسته‌ای از انسان ها دارای قراردادی مفهومی باشد و به منظور پیشرفت امور انسانی و نیل به یک مقصود به کار گرفته شود یک نماد را تعریف میکند‌. پس  در نمادها، نوعی رمزوارگی وجود دارد‌. واضح است فهمیدن معنای این رمزها در جامعه و بین تمامی انسان‌ها عمومیت ندارد‌. نمادها ممکن است شخصی و یا عمومی باشند. یعنی دارای تنوع و گستره کاربردی فراوانی هستند و به سادگی تمامی زندگی بشر را تحت تأثیر قرار می‌دهند. از نظر اندیشمندان مفهوم نماد در شرح و  تعریف  فرهنگ جایگاهی بنیادین دارد. اصولاً قابلیت نمادسازی و وجود نمادهایی که گویای معانی جاری در حیات اجتماعی انسان  هستند، وجه ممیزه‌ انسان و حیوانات است.

اهمیت وجود نماد و نمادگرایی

اگر فرهنگ را به مثابه نظام معانی نمادین در نظر بگیریم، هر ایده، اگر نماد نداشته باشد، وجود ندارد. همه ی فرهنگ ها ساز و کارهایی ایجاد میکنند که این مفاهیم انتزاعی، عینی بشوند. مثلاً هدیه رابطهی دوستی را عینیت میبخشد، نوازش کردن، رابطهی مادر و فرزندی را، صلیب مسیح را، نور در اسلام خداوند را و … ما در فضایی همدیگر را تعریف میکنیم که نمادها در آن قرار دارند. تمامی نمادها در یک شرایط و زمینه اجتماعی، تاریخی مشخص خلق می‌شوند، پس هر شکل نمادین مخلوق یک شرایط یا زمینه تاریخی معین است و نمادها نیز به بازتولید و تجدید ساختار شرایط اجتماعی، تاریخی می‌پردازند و هویتی نو برای جامعه به وجود می‌آورند.

مجموعه درس نمادشناسی و نمادگرایی

ما در دیزاین کلاب یک مجموعه درس تخصصی با نام “نمادشناسی و نمادگرایی در طراحی محصول” را برای شما تهیه و تنظیم کردیم. شما می‌توانید با مراجعه به این صفحه این مجموعه درس را فرا بگیرید.

اگر قصد طراحی محصولی برای یک گروه خاص و یا افراد بومی یک منطقه دارید یا قرار است بین چندین طرح دست به انتخاب بزنید، نمادشناسی در طراحی کمک بزرگی است. اگر محصول ساخته شده با هدف و ارزش‌هایتان تناسب داشته باشد، سریعاً با مشتری ارتباط می‌گیرد و باعث می‌شود فراموش کردنتان دشوار شود. پس اهمیت نماد را در طراحی دست‌کم نگیرید.