نمادشناسی و نمادگرایی در طراحی محصول

امروزه انبوه تولید کالاهای صنعتی و طراحی محصولات جدید، در ارتباطی بی واسطه با بازاریابی قرار دارند. موفقیت کالا در بازار منوط به کاربردی و مفید بودن، ظاهر قابل قبول و فرم معنی دار محصولات می باشد. شناخت زبان اشیاء و بکارگیری آن در طراحی، برای موفقیت در تجارت بین المللی و ایجاد هویت برای محصول ضروری است.

قدرت استفاده از نمادگرایی در طراحی

نماد یکی از ابزارهای معرفت و کهن ترین و بنیادی ترین روش بیان محسوب می شود، ابزاری که موجب آشکار شدن مفاهیمی می گردد که بصورت دیگری قابل بیان نیستند. نمادها نه فقط جهانی هستند، بلکه در طول اعصار باقی مانده و تا به امروز رسیده اند.

«آنها در خطوط متعارف اندیشه ی قرون و رویاهای نژادی شمول یافته اند. نماد، تخیل ما را برمی انگیزد و ما را به اقالیم بی کلام اندیشه رهبری می کند»

(لین یوتانگ

این اندیشه از آن خود فرد نیست، نماد نمی تواند بطور غیر طبیعی و خود به خودی برای بیان خواسته ها و افکار شخصی به وجود آید.

نماد اصولا بیان تصویری یک مفهوم، شخص، شیء یا داستان است. احتمالا اولین نماد بر دیوارهای غاری که انسان‌های اولیه در آن زندگی می‌کردند رسم شده، اما استفاده از آن در دوران مدرن هم ادامه یافت. امروزه بیشترین استفاده برای نماد در دنیای تجارت و تبلیغات اتفاق می‌افتد؛ یعنی لوگوها. لوگو به زبان ساده، نشانه خاصی است که افراد یا گروه‌های فعال در یک حوزه را از یکدیگر متمایز می‌کند. نمادشناسی در طراحی لوگو به ما نشان می‌دهد که معمولا سرسری از کنار لوگوها رد می‌شویم؛ چون هر لوگو، از یک یا چندین نماد تشکیل شده است.

یک نماد می‌تواند مفهومی را منتقل کند که شاید با چند ساعت حرف زدن نتوانید آن را درست بیان کنید. بسیاری از نمادها تاریخی چند هزار ساله یا حتی بیشتر دارند. اجداد ما معنی نمادها را درک می‌کردند و این آشنایی نسل به نسل، به ما رسیده است. برای همین گاهی دیدن یک نماد، خاطره‌ای قدیمی را برایمان یادآوری می‌کند.

مزایای درس نمادشناسی

شما چه طراح یک ستاد تبلیغاتی باشید یا یک گروهی تجاری، چه طراح رابط کاربری باشید و چه گرافیست فری‌لنسر می‌توانید با استفاده از نمادشناسی در طراحی به اهداف عمیق تری برسید. پس به عنوان طراح یا فردی که با نشانه ها سر و کار دارد، باید با قدرت نمادها آشنا باشید و بدانید که هر کدام چه احساسات و افکاری را در بیننده به وجود می‌‌آورند.

نمادها چنان در همه‌ی فرهنگ‌ها ریشه دوانده‌اند که ما اغلب بدون فکر کردن از آن‌ها استفاده می‌کنیم. البته گاهی اوقات هم، آن‌ها آنقدر قدیمی یا مبهم هستند که به راحتی می‌توان معنی آن‌ها را فراموش کرد.

انتقال پیام به کمک نمادها

بشر از ابتدای شکل‌گیری تمدن‌ها و آغاز شاعری تمایل داشته حرف‌هایش را در قالب نمادها و نشانه‌ها به زبان آورد و اشیای دور و برش را تجسم مفاهیمی عمیق‌تر از آنچه به چشم می‌آید، نشان دهد. همان‌طور که مصریان باستان گل‌های اسیریس را نماد مرگ می‌دانستند، هندیان گل نیلوفر را نشانه تاج خداوند می‌نامیدند، بابلی‌ها مار را نماد جاودانگی به حساب می‌آوردند و خورشید را نشانه بخشندگی و زندگی.

استفاده از نمادها در طراحی یک لوگو یا هر ارتباط بصری دیگر، می‌تواند پیام‌های مختلف را به شکل ساده و قابل فهم منتقل کند. در ادامه، چند راه برای استفاده از نمادها در ارتباطات بصری را برایتان توضیح می‌دهم:

1. تمثیل و معنا: نمادها می‌توانند معانی خاصی را تمثیل کنند. به عنوان مثال، یک قلب به عنوان نماد عشق و عاطفه شناخته می‌شود. با استفاده از نمادها می‌توانید مفاهیم پیچیده را به شکل ساده‌تری منتقل کنید.
2. شناسایی برند: نمادها می‌توانند هویت یک برند را نمایان کنند. به عنوان مثال، لوگوی آمازون با شکل خمیده‌ی مشهورش، هویت این شرکت را به خوبی نمایان می‌کند.
3. تمایز و یادآوری: نمادها می‌توانند برای تمایز برند از رقبا و یادآوری نام برند به مشتریان مفید باشند.
4. تعبیرهای مختلف: نمادها می‌توانند تعبیرهای مختلفی داشته باشند. برای مثال، یک دایره می‌تواند نمایانگر یک وحدت یا کمالیت باشد، اما همچنین می‌تواند نمادی از حلقه‌ی بسته و اتصال باشد.
5. تاثیر روانی: نمادها می‌توانند تاثیر روانی بر مخاطبان داشته باشند. به عنوان مثال، رنگ‌ها و شکل‌ها در نمادها می‌توانند احساسات مختلفی را در مخاطبان ایجاد کنند.

به طراحی دقیق نمادها و ترکیب آن‌ها با متن و سایر عناصر نیز توجه کنید تا پیام مطلوب را به شکل کامل منتقل کنید.

فید مطالب درس نماد شناسی:

• 
  شناخت نماد پَر در طراحی محصول | Feather
• 
  شناخت نماد و طرح‌های اسلیمی
• 
  شناخت نمادها و عناصر طبیعت | Nature Symbol
• 
  شناخت نمادهای حیوانات | Anilmal symbolgy
• 
  نماد بُته جقه
• 
  نماد گره ترینیتی | تریکوئترا | triquetra 
• 
  نماد بی‌نهایت | infinitas symbole
• 
  نمادشناسی اشکال هندسی در طراحی | Shape symbols
• 
  نماد یین و یانگ | Yin & Yang
• 
  نمادشناسی رنگ‌ها | Color symbology
• 
  نشان صلح جهانی | Peace symbol
• 
  نمادشناسی و نمادگرایی در طراحی محصول

---

اهمیت نمادها در طراحی هویت بصری

نمادها در طراحی هویت بصری یک برند یا شخص یکی از روش‌های معمول در طراحی حرفه‌ای است. یک لوگو نمادین می‌تواند به تنهایی بار هویت بصری و اسم برند را به دوش بکشد و تمام مفاهیمی که لازم دارید را در یک نماد منتقل کند. البته به شرطی که درست و به جا استفاده شده باشد! نمادها ابزاری قدرتمند در ارتباطات انسانی هستند. با استفاده از نمادها در لوگو می‌توان ایده‌هایی را که انتقالشان برای کلمات بسیار پیچیده است، منتقل کرد. طراحی گرافیک، که رسالتش برقراری ارتباط از طریق تصاویر است، کاملاً به نمادگرایی وابسته است. برای اینکه بتوانیم یک طراح حرفه‌ای باشیم (مخصوصاً در حوزه‌ی طراحی لوگو برای ایجاد یک لوگو نمادین) باید با نمادگرایی و مفهوم‌آن به طور کامل آشنا باشیم.

همانطور که گفته شد گاهی اوقات، نمادما آنقدر قدیمی یا مبهم هستند که به راحتی می‌توان معنی آن‌ها را فراموش کرد و این مسئله ای است که طراحان گرافیک با آن روبرو هستند! برای استفاده مؤثر از نمادها در طراحی هویت بصری، طراحان باید ایده‌های پشت نمادها را بشناسند. در غیر این صورت، ممکن است در لوگو، پیام‌های نهفته‌ای را که از آن بی‌خبر هستند به مخاطبان منتقل کنند.

عینیت بخشیدن به فرهنگ از طریق نماد

بررسی اجمالی انواع نمادها

نمادها را می‌توان در گروه‌های کلی حیوانات، گل‌ها، شکل‌های هندسی، اجسام آسمانی و رنگ‌ها دسته‌بندی و بررسی کرد.

جمع بندی

اگر قصد طراحی محصولی برای یک گروه خاص و یا افراد بومی یک منطقه دارید یا قرار است بین چندین طرح دست به انتخاب بزنید، نمادشناسی در طراحی کمک بزرگی است. اگر محصول ساخته شده با هدف و ارزش‌هایتان تناسب داشته باشد، سریعاً با مشتری ارتباط می‌گیرد و باعث می‌شود فراموش کردنتان دشوار شود. پس اهمیت نماد را در طراحی دست‌کم نگیرید.