ارگونومی شناختی: طراحی برای ذهن انسان 🧠
چگونه طراحی می‌تواند با فرآیندهای ذهنی انسان هماهنگ شود؟
چگونه طراحی‌های بهتر می‌توانند از خستگی ذهنی جلوگیری کنند؟
آیا رابط‌های کاربری می‌توانند با مغز انسان بهتر تعامل کنند؟
اینجا دقیقاً جایی است که ارگونومی شناختی (Cognitive Ergonomics) وارد می‌شود. این حوزه از طراحی، نه فقط به فیزیک بدن، بلکه به نحوه پردازش اطلاعات در مغز انسان توجه می‌کند. 🚀
ارگونومی شناختی چیست؟
ارگونومی شناختی زیرشاخه‌ای از ارگونومی انسانی است که بر درک، پردازش اطلاعات، تصمیم‌گیری و تعامل ذهن انسان با سیستم‌ها تمرکز دارد. به زبان ساده:
اگر ارگونومی فیزیکی به این فکر می‌کند که صندلی راحت باشد، ارگونومی شناختی به این فکر می‌کند که نحوه نمایش اطلاعات، تصمیم‌گیری و تعاملات چقدر برای مغز آسان و منطقی است. 🧩
💡 مثال‌های روزمره:
✅ طراحی داشبورد خودروها – آیا اطلاعات روی نمایشگر به درستی نمایش داده می‌شود تا راننده در یک نگاه متوجه آن شود؟
✅ رابط‌های کاربری موبایل و نرم‌افزارها – آیا دکمه‌های مهم در جایی هستند که کاربر سریع آن‌ها را پیدا کند؟
✅ سیستم‌های پیچیده مثل اتاق کنترل هواپیما یا بیمارستان‌ها – آیا طراحی مانیتورها، هشدارها و اطلاعات طوری است که باعث بار شناختی زیاد و خستگی ذهنی نشود؟
ارگونومی شناختی در طراحی سمت کاربر UI/UX
🔹 چگونه یک اپلیکیشن باعث خستگی ذهنی کمتر می‌شود؟
🔹 چگونه می‌توان بدون فکر کردن زیاد، سریع تصمیم گرفت؟
🔹 چگونه رنگ‌ها، تایپوگرافی و فضاهای خالی بر پردازش اطلاعات تأثیر می‌گذارند؟
اصول کلیدی در ارگونومی شناختی
آینده ارگونومی شناختی و هوش ماشینی
🌐 با ورود هوش ماشینی، تعاملات پیچیده‌تر می‌شوند.
✅ دستیارهای هوشمند باید از روان‌شناسی شناختی پیروی کنند تا طبیعی‌تر و بدون بار شناختی اضافی باشند.
✅ متاورس و محیط‌های واقعیت افزوده باید طوری طراحی شوند که ذهن درک درستی از فضا و تعاملات داشته باشد.
جمع‌بندی: طراحی برای ذهن، نه فقط برای چشم
👁🗨 ارگونومی شناختی یعنی طراحی‌ای که باعث سردرگمی نشود.
🧠 اگر کاربر برای درک یک سیستم زیاد فکر کند، آن سیستم مشکل دارد!
🎨 یک طراح خوب فقط به ظاهر فکر نمی‌کند، بلکه به نحوه‌ی پردازش اطلاعات در ذهن کاربر هم توجه دارد.
📢 سؤال: آیا تا به حال با یک سیستم یا اپلیکیشن برخورد داشته‌اید که استفاده از آن ذهن شما را خسته کند؟ 🤔