همزیستی انسان و حیوانات در طراحی شهری: نوآوری‌هایی برای یک زندگی پایدار

در دنیای مدرن، گسترش شهرنشینی تأثیرات گسترده‌ای بر زیستگاه‌های طبیعی گذاشته است. اما شهرهای هوشمند و آینده‌نگر، با استفاده از طراحی شهری پایدار تلاش می‌کنند همزیستی انسان و حیوانات را حفظ کرده و از تأثیرات منفی توسعه شهری بر محیط زیست بکاهند. در این پست، برخی از راه‌حل‌های نوآورانه‌ای را بررسی می‌کنیم که در سراسر جهان برای حمایت از حیوانات در محیط‌های شهری اجرا شده‌اند.

1️⃣ پل‌های حیات وحش (Wildlife Crossings) 🦌

📍 محل اجرا: کانادا، هلند، آمریکا، استرالیا

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات شهری برای حیات وحش، جاده‌هایی هستند که زیستگاه‌های طبیعی را تکه‌تکه کرده‌اند. تصادفات جاده‌ای با حیوانات، هم برای انسان و هم برای گونه‌های جانوری خطرناک است.

🔹 راه‌حل؟ پل‌های مخصوص عبور حیوانات که روی بزرگراه‌ها ساخته می‌شوند.

✅ نمونه موفق: در پارک ملی بنف (Banf) در کانادا، بیش از 44 پل و تونل حیات وحش احداث شده که عبور حیواناتی مانند گوزن، خرس و گرگ را ممکن کرده است. مطالعات نشان داده که این پل‌ها بیش از 80% از تصادفات جاده‌ای با حیوانات را کاهش داده‌اند!

✅ در هلند نیز بیش از 600 پل و تونل مخصوص حیوانات ساخته شده است، ازجمله پل اکوداکت (Ecological Viaduct) که بزرگ‌ترین پل عبور حیات وحش در جهان محسوب می‌شود.

2️⃣ چراغ‌های قرمز مخصوص لاک‌پشت‌های دریایی 🐢

📍 محل اجرا: فلوریدا، استرالیا، سواحل مکزیک

چراغ‌های قرمز مخصوص در شهرهای ساحلی، مثل فلوریدا، بیشتر به خاطر محافظت از لاک‌پشت‌های دریایی استفاده می‌شن. نوزادان لاک‌پشت دریایی برای یافتن مسیر خود به سمت دریا، از نور ماه و ستارگان استفاده می‌کنند. اما نور چراغ‌های خیابانی و ساختمان‌ها در شهرهای ساحلی، باعث گمراهی و مرگ هزاران لاک‌پشت می‌شود.

🔹 راه‌حل؟ نصب چراغ‌های قرمز در خیابان‌های نزدیک به ساحل که نور آن لاک‌پشت‌ها را جذب نمی‌کند، اما همچنان برای رانندگان قابل مشاهده است.

• نمونه موفق: در فلوریدا، بیش از 90% از خطوط ساحلی با نورهای کم‌مصرف و قرمز جایگزین شده‌اند و این اقدام باعث افزایش میزان بقای لاک‌پشت‌های نوزاد تا 70% شده است.

چراغ‌های قرمز این مزایا رو دارن:
✅ لاک‌پشت‌ها به نور قرمز حساسیت کمتری دارن، پس گیج نمی‌شن.
✅ هنوز برای انسان‌ها قابل دیدنه و ایمنی جاده رو حفظ می‌کنه.
✅ باعث کاهش آلودگی نوری و حفظ اکوسیستم شبانه ساحل می‌شه.

3️⃣ مسیرهای مخصوص حیات وحش در مناطق شهری 🦊

📍 محل اجرا: لندن، سنگاپور، ژاپن

بسیاری از حیوانات مانند روباه‌ها، خارپشت‌ها، و سنجاب‌ها برای جابجایی در شهرها به مسیرهای امن نیاز دارند. اما خیابان‌ها، موانع شهری و فنس‌های باغ‌ها این جابجایی را دشوار کرده‌اند.

🔹 راه‌حل؟ ایجاد مسیرهای کوچک در دیوارها، فنس‌ها و پارک‌ها که به حیوانات اجازه جابجایی آزادانه بدهد.

✅ نمونه موفق: در لندن، کمپین “Hedgehog Highways” بیش از 10,000 مسیر کوچک برای عبور خارپشت‌ها ایجاد کرده است. این پروژه باعث شده که این حیوانات بتوانند در محیط شهری زنده بمانند.

✅ در توکیو، مسیرهایی ویژه برای سنجاب‌ها و روباه‌ها ایجاد شده که به آن‌ها کمک می‌کند از پارک‌های شهری به جنگل‌های حاشیه‌ای متصل شوند.

4️⃣ تونل‌های مخصوص قورباغه‌ها و دوزیستان 🐸

📍 محل اجرا: آلمان، سوئد، انگلیس

هر ساله میلیون‌ها قورباغه و وزغ هنگام مهاجرت فصلی برای تولیدمثل، از جاده‌ها عبور می‌کنند و بسیاری از آن‌ها زیر خودروها له می‌شوند.

🔹 راه‌حل؟ ساخت تونل‌های زیرزمینی کوچک مخصوص عبور دوزیستان در زیر جاده‌ها.

✅ نمونه موفق: در آلمان و سوئد، تونل‌هایی مخصوص قورباغه‌ها ساخته شده که مانع ورود آن‌ها به جاده‌ها می‌شود. در برخی شهرها، حتی تابلوهای هشدار قورباغه در حال عبور! نصب شده‌اند.

5️⃣ برج‌های مخصوص پرندگان شکاری 🦅

📍 محل اجرا: دبی، آمریکا، فرانسه

بسیاری از پرندگان شکاری مانند شاهین‌ها، هنگام شکار در مناطق شهری، در برخورد با آسمان‌خراش‌ها کشته می‌شوند.

🔹 راه‌حل؟ ساخت برج‌های مخصوص پرندگان شکاری که شبیه زیستگاه طبیعی آن‌ها طراحی شده است.

✅ نمونه موفق: در دبی، “برج‌های شاهین” ساخته شده‌اند که به پرندگان شکاری اجازه می‌دهد به‌جای نشستن روی ساختمان‌ها، در زیستگاه‌های مصنوعی ایمن زندگی کنند.

6️⃣ نردبان‌های مخصوص ماهی‌ها (Fish Ladders) 🐟

📍 محل اجرا: نروژ، کانادا، ایالات متحده

سدها و نیروگاه‌های آبی باعث می‌شوند که ماهی‌هایی مانند سالمون و قزل‌آلا نتوانند در رودخانه‌ها به مسیرهای تولیدمثل خود بازگردند.

🔹 راه‌حل؟ ساخت “نردبان ماهی” یا Fish Ladder که یک سری پله‌های آبی است که به ماهی‌ها اجازه می‌دهد از روی سد عبور کنند.

✅ نمونه موفق: در نروژ و کانادا، این نردبان‌های مخصوص باعث شده‌اند که جمعیت سالمون‌ها تا 50% افزایش یابد.

7. مناطق خاموشی برای حیوانات (Quiet Zones)

جمع‌بندی: آینده شهرهای دوستدار حیوانات

با پیشرفت طراحی شهری، تعادل بین توسعه و حفظ طبیعت اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این کارها نشون می‌ده که طراحی شهری می‌تونه با طبیعت هماهنگ باشه. حتی ممکنه در آینده “شهرهای بیونیک” طراحی بشن که کاملاً با اکوسیستم هم‌خوانی دارن. راه‌حل‌هایی مانند پل‌های عبور حیات وحش، چراغ‌های قرمز ساحلی، تونل‌های دوزیستان، و برج‌های پرندگان شکاری نمونه‌هایی از اقدامات هوشمندانه‌ای هستند که شهرهای آینده را به محیط‌هایی پایدار و دوستدار حیوانات تبدیل می‌کنند. اگر به همزیستی انسان و حیوانات علاقه دارید، پست دیگر ما با موضوع فرنیچرهای مخصوص همزیستی انسان و حیوانات را بررسی کنید.

• آیا در شهر شما هم چنین پروژه‌هایی اجرا شده است؟ کدام‌یک از این ایده‌ها را می‌پسندید؟ 🏙️🌱