تایپوگرافی: ترکیب هنر خطاطی و تایپ در طراحی | Typography
خطاطی و تایپوگرافی از مهم‌ترین هنرها و مهارت‌هایی هستند که می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در برقراری ارتباط بصری، ایجاد هویت برند، و زیباسازی طراحی‌های گرافیکی داشته باشند. این رشته در تقاطع هنر و کاربرد قرار دارد و برای خلق آثار خلاقانه‌ای استفاده می‌شود که هم چشم‌نواز باشند و هم پیام را به بهترین شکل منتقل کنند.
شاید انسان های محدودی باشن که علاقمند به یک رشته خاص می‌شن و در اون عمیق می‌شن،اونقدر عمیق که از دل اون رشته یک رشته جدید خلق می‌کنن!تایپو گرافیست ها برای من این شکلی‌ن! در این درس می‌خوایم کمی با رشته تایپوگرافی آشنا بشیم و عینک تایپوگرافیستی به چشم بزنیم، با دیزاین کلاب همراه باشید.
خطاطی و تایپوگرافی چیست؟
تایپوگرافی، هنر تنظیم و چینش حروف در کنار یکدیگر است. به بیان دیگر، تایپوگرافی وظیفه‌ی خوانا و زیباسازی متون نوشتاری را برعهده دارد. این تکنیک با دستکاری عناصر گوناگونی از متن، همچون فاصلهی بین حروف، شکل نوشتاری حروف، فضای خالی اطراف آنها و … کلمات را به عنصر بصری جذابی تبدیل میکند که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب خواهد کرد.
واژه‌ی تایپوگرافی (Typography)، دارای ریشه‌ی یونانی است. این واژه از دو بخش تایپوس (Typos) و گرافیا (Graphia) تشکیل شده است. واژه‌ی تایپوس به «شکل» و گرافیا به معنای «نوشتن» است. اگر این واژه را در کنار هم قرار دهیم به ترکیب شکل‌نویسی یا شکل‌نگاری خواهیم رسید. این هنر مفهومی است که از اولین روزهای زندگی انسان با او همراه بوده، از نقاشی‌های درون غار تا هنرهای خیابانی جدید، این مفهوم گسترده همواره در طول تاریخ مهمان ما بوده و طی زمان دستخوش تغییرات بسیاری شده است، امروزه، معنای هنر تنها به نقاشی‌های زیبا یا خطاطی نستعلیق ختم نمی‌شود، بلکه در قالبی جدید به خدمت کسب‌وکارها در آمده است. تایپوگرافی یکی از اشکال جدید هنر است که توانایی بالایی در انتقال مفاهیم گوناگون به مخاطبانش دارد؛ به همین خاطر است که این هنر نو، به ابزار موردعلاقه‌ی تصویرگران و طراحان هویت بصری و صاحبان کسب‌وکار تبدیل شده است؛
- خطاطی (Calligraphy): هنر نوشتن با دست، با تمرکز بر زیبایی فرم حروف و حرکات روان. این مهارت به سنت‌های فرهنگی گوناگون (مثل خوشنویسی فارسی، عربی، چینی یا لاتین) وابسته است.
- تایپوگرافی (Typography): چیدمان و طراحی حروف در محیط‌های دیجیتال و چاپی، با هدف ارتباط بهتر و جذابیت بیشتر.
تاریخچه‌ی مختصری از تایپوگرافـی
تاریخچه‌ی تایپوگرافی به قرن‌ها پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد، حتی می‌توان می‌توان اولین تلاش‌های بشر برای بیان مفاهیم را نوعی تایپوگرافی درنظر گرفت. اما شروع رسمی استفاده از تایپوگرافی، زمانی بود که بشر شروع به ضرب فلزهای گوناگون به عنوان واحد پول برای داد و ستد کرد؛ قبل از این که ماشین چاپ توسط “یوهانس گوتنبرگ” ساخته شود در قرن13 میلادی در اروپای قرون وسطاکسانی بودند که از تایپوگرافی در قالب های سفالی تک حروف برای ساختن نوشته های روی دیوار استفاده می کردند، در اواخر قرن نوزدهم میلادی تایپوگرافی مدرن توسط فعالیت هنرمندانی نظیر باهاوس و تیش هولد مطرح شد. به طور مثال باهاوس با حروف نگاری جدید، اصول و قواعد صفحه آرایی را در هم شکست و عناصر تزئینی و ترکیب بندی متقارن را کنار گذاشت و به جای یک صفحه کلاسیک، که از قوانین خاصی پیروی می کند، باشد، از حروفی استفاده کرد که ساخته ذهن خودش بودکه خط های زمینه سیاه و قرمز برای بیشتر دیده شدن در صفحه استفاده کرد تا بیننده را جذب کار خودش کند. در ابتدا استفاده این حروف را غیر معمول می دانستند اما با گذشت زمان این روش به اصولی قابل تحسین شناخته شد.
در طول قرن‌ها تایپوگرافی از شکلی به شکل دیگر مورد استفاده قرار گرفت و درنهایت در قرن بیستم، به کمک کدهای کامپیوتری وارد زندگی روزمره‌ی بشر شد.
تفاوت بین فونت و تایپ فیس
یکی از اشتباهات بزرگ، هنگام صحبت کردن در مورد فونت، یکی دانستن فونت با تایپ فیس و یا هم معنی شمردن این دو است.بسیاری از کارشناسان تایپوگرافی معتقدند که افراد مبتدی در مورد استفاده‌ی فونت به جای تایپ فیس اشتباه می‌کنند.
برای بسیاری از ما که فونت‌ها را فقط با برنامه‌ی ورد مایکروسافت میشناسند، درک تفاوت بین این دو واژه می‌تواند گیج کننده و مبهم باشد. به طور خلاصه: یک فونت چیزی است که شما از آن استفاده می‌کنید و یک تایپ فیس چیزی است که می‌بینید.
برگردیم به روزهای خوب چاپ آنالوگ، هر صفحه با تلاش بی وقفه در فریم‌هایی با حروف سربی درست می‌شد. که در جوهر غلت خورده، و سپس آن را بر روی یک قطعه کاغذ تمیز چاپ می کردند. که این خود نوعی صفحه آرایی بود. چاپگرها به هزاران فونت سربی فیزیکی نیاز داشتند، که هریک از آنها برای چاپ یک حرف نقشی را ایفا می‌کرد. اگر می‌خواستید حروف Garamond ( اسم فونت) را چاپ کنید، شما به بلوک‌های فونتی مختلف با اندازه‌های مختلف نیاز داشتید .فونت ها با این اندازه ها شناخته می‌شدند، به طور مثال:(10 نقطه، 12 نقطه، 14 نقطه، و غیره) و وزن (با حروف درشت، سبک، متوسط) .
این جایی بود که می توان از فونت و تایپ فیس استفاده کرد. در مثال بالا، Garamond یک تایپ فیس است، اما فونت کاملا چیز دیگری بود. فونت زیر مجموعه ای از بلوک ها را توضیح میداد که در آن حروف بسیاری شرح داده شده بود. هر فونت تجسم یک اندازه و وزن خاص بود. به طور مثال فونت Garamond بولد در سایز 12نسبت به فونت Garamond نرمال در سایز 8 تفاوت داشت. همچنین فونت کج Times New Roman در سایز24 با فونت Times New Roman در سایز 24 متفاوت بود.
تمایز بین این دو اصطلاح، و فرآیندهای هریک از آنها، با ظهور نشر رومیزی گل آلود شد. فونت که دیگر هزاران بلوک کوچک متحرک نبود، تبدیل به کاراکترهای کامپیوتری دیجیتال شد که به صورت پویا با سرعت به جهت بالا و پایین حرکت میکردند و خود را به هر اندازه و یا وزنی که کاربران می خواستند درمی آوردند. بنابراین تمایز بین فرآیند و نتیجه پایانی مانند سحر و جادو برای همه‌گان ناپدید شد.
حس بسیار عالی باز کردن صفحه مایکروسافت ورد و درخواست شما برای انتخاب یک فونت، نه تایپ فیس (از منظر طراحان مایکروسافت) فراگیر شد. در هر زمان هرکس می توانست از یک فونت خاص و دل خواه خود استفاده کند.
میلیون ها نفر از کاربران کامپیوتر هیچ وقت در مورد فونت فکر نکرده اند، جز زمانی که به فونت ایمیل خود و یا کارت تبریک تولد خود فکر کرده باشند و از منظر آنها دنیای فونت برای ایجاد نگاهی تازه در ارتباطات بوجود آمده است و یک مکانیزم نیست.
آیا دیگراصلا مهم نیست؟
حتی در میان حرفه ای ها، برای بسیاری افراد دیدگاهی رو به رشد است که فونت و تایپ فیس را می توان به جای یکدیگر مورد استفاده قرار داد. این وسط تنها کارشناسان واقعی هستند که در این مورد نگرانی دارند.
برای اکثر افراد در بیشتر مواقع، این عبارات بدون هیچ مشکلی به جای هم به کار برده می‌شود. یکی از کارشناسان می گوید: در طراحی وکاربرد فونت تفاوت فونت‌ها دارای اهمیت است، بدیهی است که در زمینه‌هایی شامل گرافیک و دیزاین، توسعه نرم افزار و یا طراحی وب سایت نیز اهمیت آن نمود پیدا میکند.
Gary Hustwit ، مدیر Helvetica، با این نظرموافق است. “اکثر مردم به غیر از طراحان فقط از لفظ فونت استفاده می کنند،” Hustwit می گوید. این یک پدیده در بین نسلی از بین طراحان گرافیک نیز رایج است.
خلاصه کلام این که حتی کارشناسان موافقند که: تایپ فیس و فونت را می توان به جای یکدیگر در این مورد استفاده می شود. اما اگر شما در سراسر عالم تنها کسی هستید که ین تفاوت آزار دهنده فکر شما را مشغول و نگران میکند، فقط این را به خاطر داشته باشید که: تفاوت بین فونت و تایپ فیس همان تفاوت بین آهنگ‌ها و آلبوم است. قبلی بعدی را تشکیل می دهد. این را به خاطر داشته باشید و به کار خود به خوبی ادامه دهید.
عناصـر تایپوگرافـی
تمامی اجزایی که باعث می‌شوند یک کلمه از نظر بصری برجسته و زیبا دیده شود، عناصر تایپوگرافی نام می‌گیرند. عناصر تایپوگرافی با توجه به نوع کارکردشان در دو دسته‌ی عناصر بنیادی و عناصر پیشرفته قرار خواهند گرفت. درادامه به بررسی این دو دسته‌بندی اصلی از عناصر تایپوگرافی می‌پردازیم.
عناصر بنیادی
- تایپ‌فیس (Typefce) یا طرح حروف: این اصطلاح به نام طرح کاراکترهای متن اشاره دارد.Arial و Helvetica دو نمونه از متداول‌ترین تایپ‌فیس‌ها هستند.
- فونت: به طرح خاصی از تایپ‌فیس‌ها که دارای ارتفاع و پهنای مشخصی است، فونت گفته می‌شود. Courier، Calibri، Tahoma، Times New Roman شناخته شده‌ترین فونت‌ها در دنیای نوشتاری هستند.
- ارتفاع کاراکتر (x-height): همانطور که گفتیم، هر تایپ‌فیس دارای اندازه‌ی مشخصی است، به ارتفاع هر کاراکتر x-height گفته می‌شود. طراحان باید در هنگام استفاده از دو تایپ‌فیس متفاوت به ارتفاع آنها دقت کنند و کاراکترهایی با ارتفاع یکسان انتخاب کنند.
- پهنای تنظیم‌شده‌ی کاراکتر: پهنای تنظیم‌شده به فضای اشغال شده توسط کاراکتر و فضای حائل هریک از آنها اطلاق می‌شود. بد نیست بدانید که سیستم خاصی برای اندازه‌گیری حروف وجود داد که به سیستم امتیازدهی معروف است. در این سیستم یک امتیاز مساوی با ۴.۴ سانتی‌متر و ۱۲ امتیاز مساوی با یک پیکاست.
عناصر پیشرفته تایپوگرافی
- فاصلهی بین خطوط (Leading): لیدینگ یا فاصلهی بین خطوط، به فضای موجود بین یک خط با خطوط بالایی و پایینی خود گفته می‌شود. بیشتر انتشاراتی‌ها فاصلهی بین خطوط را چیزی حدود ۱.۲۵ تا ۱.۵ برابر اندازه‌ی کاراکتر استفاده‌شده در نظر می‌گیرند.
- فاصلهی بین کاراکترها (Tracking): به فاصله‌ي بین کاراکترها ترکینگ یا فاصلهی بین حروف گفته می‌شود.
- فاصلهی بین کاراکتر و حروف (Kerning): کرنینگ نیز شبیه به ترکینگ عمل میکند با این تفاوت که به فاصلهی بین کاراکتر و حرف از یکدیگر اطلاق می‌شود.
- طول خط: به طول استاندارد متن گفته می‌شود که توسط حاشیه‌های صفحه کنترل می‌گردد.
- سلسله مراتب: سلسله مراتب با سایزبندی عنوان‌ها و زیرعنوان‌‌ها خواننده را در طول متن هدایت میکند. طبق قوانین سلسله مراتب تایپوگرافی، عنوان اصلی با اندازه‌ی بزرگ، زیرعنوان‌‌ها با اندازه‌ی متوسط و متن اصلی با اندازه‌ی کوچک نوشته می‌شوند.
- اندازه: معیار اصلی نشان‌دهنده‌ی سلسله مراتب در متن است و با کمک رنگ‌ها، ابعاد و فاصله‌‌ها مشخص می‌شود.
اهمیت تایپوگرافی
حتما تا اینجای کار متوجه شده‌اید که طراحی تایپوگرافی تنها به انتخاب فونتهای زیبا و خوش‌رنگ محدود نمی‌شود و گستره‌ی وسیع‌تری را در بر می‌گیرد. در دنیای امروز که دسترسی به فضای وب بیش از پیش ساده شده است، تایپوگرافی خوب، می‌تواند یکی از ابزارهای حیاتی در طراحی رابط کاربری استاندارد باشد.
تایپوگرافی هوشمندانه سلسله مراتب بصری بسیار قدرتمندی ایجاد میکند که می‌تواند تعادل گرافیکی وب‌سایت شما را حفظ نماید و تم کلی محصول‌تان را تنظیم کند.
از دیگر وظایف تایپوگرافی، راهنمایی و هدایت کاربران، بهبود دسترسی و خوانایی وب‌سایت و اطمینان از خلق تجربه‌ای فوق‌العاده برای کاربر است.
کاربردهای خطاطی و تایپوگرافی
- هویت بصری برند: طراحی لوگوها و نمادهای بصری که هویت برند را تعریف می‌کنند.
- پوسترها و تبلیغات: جلب توجه مخاطب از طریق ترکیب خلاقانه تایپ و تصویر.
- طراحی کتاب و مجله: ایجاد ظاهری منسجم و حرفه‌ای برای متن‌های چاپی.
- طراحی دیجیتال: مثل تایپوگرافی متحرک (Motion Typography) در ویدئوها و تبلیغات آنلاین.
- پروژه‌های هنری: خلق آثار خلاقانه‌ای که ترکیبی از هنر خطاطی و طراحی مدرن هستند.
نقش تایپوگرافی در طراحی هویت
تایپوگرافی نقشی حیاتی در طراحی هویت برند شما ایفا میکند. اگر نگاه دوباره‌ای به تعریف تایپوگرافی بیاندازید، متوجه خواهید شد که می‌تواند همچون طراحی گرافیکی لوگو، نقش تعیین‌کننده‌ای در انتقال پیام لوگوی شما داشته باشد.حتی اگر لوگوی شما گرافیکی باشد، می‌توان با اضافه کردن تایپوگرافی به آن، تاثیر لوگو در انتقال پیام برندتان را چند برابر کرد.
اصول طراحی تایپوگرافی
برای اینکه بتوانید تایپوگرافی حرفه‌ای و خلاقانه‌ای تولید کنید، پیش از هرچیز باید با قوانین آن آشنا باشید. به همین منظور، درادامه ۵ اصل طراحی تایپوگرافی را به شما معرفی خواهیم کرد:
- رعایت تعادل به‌گونه‌ای که ساختاری همیشگی ایجاد کند
- داشتن سلسله مراتبی که تشکیلات و مسیر حرکت‌تان را مشخص کند
- ایجاد کنتراست (تضاد) برای تاکید بر نکات مهم
- استفاده از المان تکرار برای ایجاد حس سازگاری و آشنایی
- تنظیم ترازها برای ایجاد تصویری قدرتمند و ساختاریافته
در کنار رعایت این اصول، همیشه باید به تصاویری که توسط کلمات‌تان خلق شده‌اند توجه کنید. ذهن‌تان را به چالش بکشید و سعی کنید به جای دیدن پیام کلمات‌تان، چهره‌ی آنها را ببینید.
ابزارها و نرم‌افزارهای تایپوگرافی
- FontForge: برای ساخت فونتهای سفارشی.
- Procreate: برای طراحی دیجیتال خطوط و حروف.
رسیدن به بهترین استایل تایپوگرافی
حالا که با عناصر، اصول و چگونگی تاثیر تایپوگرافی درنگرش مخاطبین یک برند آشنا شدیم، بد نیست در کنار هم یاد بگیریم که چگونه بهترین تایپوگرافی ممکن را برای یک برند خاص طراحی کنیم! برای این کار، باید فاکتورهای گوناگونی را در نظر بگیریم که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
- درمورد هویت برند فکر کنید: مهم‌ترین وظیفه‌ی شما پیش از طراحی تایپوگرافی، این است که به‌خوبی درمورد هویت برند خود فکر کنید، آیا می‌خواهید در چشم مخاطبان‌تان خشک و جدی به نظر برسید یا دوستانه و شاد؟ شیک و لوکس باشید یا ساده و راحت؟ مهم‌ترین وظیفه‌ی تایپوگرافی لوگو این است که هویت برند شما را در نگاه اول به مخاطب بشناساند. بنابراین یک طراح باهوش تایپوگراف فیس‌تایپ‌هایی را انتخاب میکند که تمامی خصایص برندتان را به سایرین نشان می‌دهند.
- لحن پیام‌‌تان را انعکاس دهید: از دیگر مشخصه‌های یک تایپوگرافی خوب این است که پیام برند شما را با همان لحنی که مد نظر شماست انتقال می‌دهد. برای مثال اگر لحنی جدی دارید و می‌خواهید پیام مهمی را انتقال دهید، باید از فونتهای ساده و بدون طراحی استفاده کنید که حواس مخاطب را پرت نمی‌کنند.
- کارکرد را فراموش نکنید: کارکرد تایپوگرافی به‌اندازه‌ی فرم و ظاهر آن مهم است. چه می‌شود اگر زیباترین تایپوگرافی را برای برندتان طراحی کنید اما تایپوگرافی شما مخاطب را گیج کند و پیام نادرستی به او انتقال دهد؟ پس باید آن را به‌گونه‌ای طراحی کنید که مخاطب را به‌درستی راهنمایی کند و همچنین خوانا و قابل درک باشد.
- عملکرد را در نظر بگیرید: در بعضی مواقع فرمت فونتهای انتخابی ما برای طراحی تایپوگرافی، برای محل نشر آن مناسب نیستند. برای مثال تصور کنید که قصد دارید تایپوگرافی خود را در وب‌سایت قرار دهید، درصورتی که فونت مناسب وب انتخاب نکنید، عملکرد تایپوگرافی شما با مشکل مواجه خواهد.
- الهام بگیرید: اگر ایده‌ی خاصی برای طراحی تایپوگرافی به ذهن‌تان نمی‌رسد، از کارهای دیگران الهام بگیرید. به کارهای طراحان ماهر نگاه کنید و ایده بگیرید. حتی می‌توانید به هشتگ‌های تایپوگرافی در شبکه‌‌های اجتماعی سر بزنید و نمونه‌‌های مختلف آن را ببینید.
- برای آزمایش وقت بگذارید: برای پیدا کردن مناسب‌ترین فونت و طرح برای برندتان، تنها راه آزمایش مداوم است. با آزمایش پیاپی فونتهای مختلف و دریافت بازخورد از مخاطبین، می‌توانید بهترین و مناسب‌ترین فونت را برای لوگوی خود انتخاب کنید.
مهارت‌های کلیدی در رشته تایپوگرافی
- شناخت فونت‌ها: درک سبک‌ها و ویژگی‌های مختلف تایپ‌فیس‌ها، مثل فونتهای سریف، سن‌سریف و دیسپلی.
- آشنایی با ترکیب‌بندی: توانایی ایجاد تعادل میان متن و تصویر.
- تسلط بر نرم‌افزارها: مانند Adobe Illustrator، Photoshop، و After Effects.
- تاریخچه و فرهنگ: درک عمیق از پیشینه خطاطی و تایپوگرافی در فرهنگ‌های مختلف.
نکات حرفه‌ای
شما به این سطح از محتوا دسترسی ندارید و یا وارد اکانت خود نشدید.
ورود یا عضویت | خرید یا تمدید اشتراک
.: برای دانلود کاتالوگ آشنایی بامحتوای دیزاین کلاب اینجا کلیک کنید :.
جمع بندی
گفتیم که هدف اصلی تایپوگرافی تنظیم چینش حروف و کاراکترهای متن، به گونه‌‌ای است که متن را برجسته، خوانا و زیبا جلوه دهد. به همین منظور در عصر حاضر شاهد کاربردهای گوناگون این هنر نوین هستیم. از حروف‌چینی روزنامه‌‌ها گرفته تا کارهای دم‌دستی‌تری همچون خطاطی، می‌توان ردپایی از تایپوگرافی را در هر زمینه‌ای که با حروف و متون سر و کار دارد، مشاهده کرد.
تایپوگرافی خوب در کنار شکل دادن به هویت برند می‌تواند موجب شود که کاربران فیس‌تایپ‌های استفاده شده در وب‌سایت یا محصولات را به‌طور مداوم به برند ارتباط دهند. بنابراین طراحی تایپوگرافی منحصربه‌فرد به شما کمک میکند تا کاربران بیشتری را با خود همراه کنید، اعتمادشان را به دست آورید و نام برندتان را بالا ببرید.
