طراحی مبلمان: گرایشی از طراحی فرنیچر و معماری داخلی

طراحی مبلمان به عنوان یکی از شاخه‌های تخصصی طراحی فرنیچر و معماری داخلی، ترکیبی از هنر، عملکرد و فناوری است. مبلمان در هر فضا نه تنها کاربردی است، بلکه به هویت و زیبایی محیط نیز جان می‌بخشد. این شاخه از طراحی محصول فقط به تولید مبلمان منزل محدود نمی شود و طراحی انواع صندلی ها و مبلمان اداری، مبلمان شهری، مبلمان برای فضاهای آموزشی و … هم از زیرشاخه های آن هستند. پیش نیاز:

• طراحی مبلمان گرایشی از رشته طراحی فرنیچر است؛ مطالعه رشته طراحی فرنیچر توصیه می‌شود و ضروریست.
• مطالعه رشته طراحی اکسسوری و لوازم جانبی توصیه می‌شود.

طراح مبلمان کسی است که به دنبال ایجاد قطعاتی است که بین راحتی، زیبایی و نوآوری تعادل برقرار کند. از صندلی‌های مینیمال و مدرن تا مبل‌های کلاسیک و مجلل، هر طراحی داستانی برای گفتن دارد.

اهمیت مبلمان در معماری داخلی

مبلمان، یکی از اکسسوری ها و اثاثیۀ مهم و تاثیرگذار در دکوراسیون داخلی به شمار می آید و وجود آن، رنگ و بویی خاص به فضای خانه می بخشد؛ از این رو، طراحی مبلمان  بسیار مهم است و هماهنگی آن با سبک چیدمان می تواند فضایی متفاوت خلق کند.

شاید هیچ زمانی به اندازه امروز به طراحی مبلمان اهمیت داده نشده باشد. امروزه در دنیای تولید، طراحی از جایگاه ویژه ای برخوردارست. زیرا علاوه بر معرفی ارزش های حاکم بر جامعه و زیبایی نگرش های اجتماعی، برنامه های تولید و عرضه را بر اساس نیازهای انسانی و همچنین روش های تولید فنی و اقتصادی تنطیم می نماید.

مفاهیم کلیدی در طراحی مبلمان

ساختار داخلی یک مبل

تصویر یک نمای کلی از ساختار انواع مبل را به نمایش درآورده است. نام هر یک از قسمت‌ها به درون عکس تعبیه شده است که به کمک آن‌ها با اجزای مختلف مبل آشنا خواهید شد. البته ممکن است بخش‌هایی در سایر مبلمان اضافه یا کم شود. برای مثال تقریبا همه مدل های مبل استیل دارای تاج هستند که در شکل زیر نشان داده نشده است و یا دسته‌ههای مبلی که در شکل زیر نشان داده شده است در مبل‌های دسته منبتی کاملا متفاوت هستند.

1. ترکیب فرم و عملکرد طراح مبلمان باید به دو جنبه مهم توجه کند:

• فرم: ظاهر و زیبایی مبلمان.
• عملکرد: کارایی و راحتی در استفاده روزمره.

2. شناخت متریال‌ها استفاده از متریال‌های مناسب نقش مهمی در دوام، زیبایی و تجربه کاربر دارد. رایج‌ترین متریال‌ها عبارتند از:

• چوب: بلوط، گردو، راش.
• فلز: آلومینیوم، استیل ضد زنگ.
• پارچه و چرم: برای نشیمن و روکش.
• مواد نوآورانه: مانند پلیمرها و مواد پایدار.

3. ارگونومی و راحتی طراحی مبلمان باید با اصول ارگونومی هماهنگ باشد تا کاربر احساس راحتی و رضایت کند.

انواع سبک در طراحی مبلمان

یکی از وسایلی که تاثیر به سزایی در طراحی دکوراسیون داخلی هر فضا به عهده دارد مبلمان می باشد، سه سبک کلی از طراحی مبلمان به وجود دارد که هر کدام به دسته های کوچکتر تقسیم می شوند. این سه سبک اصلی عبارت است از :

انواع مبلمان از نظر کاربرد طراحی

1. مبلمان خانگی

• مبل‌ها و کاناپه‌ها.
• صندلی‌های غذاخوری و بار.
• تخت‌خواب و میزهای کنار تخت.

2. مبلمان اداری

• میزهای کار و کنفرانس.
• صندلی‌های ارگونومیک.
• پارتیشن‌ها و فایلینگ سیستم‌ها.

3. مبلمان فضای باز

• نیمکت‌های پارکی.
• مبلمان باغی و تراس.
• میز و صندلی‌های مقاوم در برابر شرایط جوی.

فرایند طراحی مبلمان

 شناختِ اصول طراحی دکوراسیون ، معیارهای خوبی را برای درکِ انواع چیدمان و هدف‌ آن‌ ها، در اختیارمان قرار می ‌دهد. طراحانِ مبلمان در مسیر طراحی ، اصول هنرِ طراحی، فکر و عملشان را در کنار یکدیگر قرار می ‌دهند و مبلمانی مناسب را خلق می ‌کنن، در نگاه اول،  طراحی مبلمان منزل، دشوار به نظر می ‌رسد؛ اما دانستنِ اصول طراحی مبلمان منزل و رعایت آن ‌ها، این کار را ساده می ‌سازد. 

در ابتدا باید به این نکته توجه داشته باشید که در طراحی مبلمان منزل، باید بین زیبایی شناسی مبلمان و کاربردی بودن آن، توازن برقرار باشد، مبلمان باید کاربردی باشد و هیچ چیز اضافه ای نداشته باشد.
در طراحی مبلمان باید به کاربرد و هدف ساخت آن توجه داشته باشید تا بتوانید چیز درخوری را طراحی کنید؛ در ضمن، باید ظرافت و دقت به خرج  دهید و این دقت و ظرافت باید با چشم قابل مشاهده باشد.

1. تحقیق و تحلیل نیازها

• درک نیازهای کاربران و فضایی که مبلمان در آن قرار می‌گیرد.
• مطالعه ترندهای روز در طراحی و معماری داخلی.

2. ایده‌پردازی و طراحی

• طراحی اولیه با اسکچ و نرم‌افزارهای CAD.
• در نظر گرفتن ترکیب متریال‌ها و رنگ‌ها.

3. ساخت و پروتوتایپینگ

• ایجاد مدل‌های سه‌بعدی یا نمونه‌های اولیه.
• آزمایش کیفیت، دوام و ارگونومی محصول.

درس‌ها و مهارت‌های مورد نیاز

1. درس‌های مرتبط

• مبانی طراحی صنعتی.
• مهندسی مواد و متریال‌شناسی.
• طراحی سه‌بعدی و مدل‌سازی.
• آشنایی با تاریخچه هنر و مبلمان.

2. مهارت‌های کلیدی

• توانایی استفاده از نرم‌افزارهای طراحی مانند Rhino، SketchUp، و AutoCAD.
• درک اصول ساخت و مونتاژ.
• مهارت در ترکیب هنر و فناوری برای ایجاد محصولات نوآورانه.

نکاتی برای الهام و پیشرفت

جمع بندی

طراحی مبلمان و تغییر در سبک ساخت و ساز مبل تاریخچه بسیار طولانی دارد. درست از اولین روزهایی که بشر توانست تفاوت بین نشستن روی زمین و فضای بالاتر از سطح زمین را درک کند مبل پا به عرضه ظهور گذاشت. از همان ابتدا غارنشین‌ها با ساخت سکوهای سنگی تفاوت بارز را به نمایش گذاشتند و همین امر در طی گذر زمان برتری افراد را نسبت به یکدیگر با پیدایش مبلمان به تصویر کشید. شاید روزهای اول استفاده از محصول لوکس و زیبا تنها برای اشراف‌زاده‌ها ممکن بود، اما به مرور زمان و پس از جنگ جهانی دوم و ایجاد سبک مینیمال در طراحی مبل، به نوعی حاشیه‌نشین‌های شهر نیز از این محصول بهره گرفتند.

روند کنونی طراحی در صنعت مبلمان و دکوراسیون در کشور ما تقریبا متوقف شده است و دلیل عمده آن فقدان یا کمبود شدید طراحان متخصص در این حوزه است که کمبود این نیروها باعث بالا رفتن هزینه های طراحی شده که خود عامل اصلی روی آوردن تولیدکنندگان به کپی کاری است. طراحی مبلمان و دکوراسیون داخلی منزل جزو آن دسته از کارهایی است که خیلی از افراد به آن علاقه دارند، اما بعضا به دلیل تحصیل در رشته های متفرقه از رسیدن به این آرزو بازمانده اند.