بیزنس پلن و بیزنس مدل | طرح و مدل کسبُ کار

بسیاری از واژه‌ها و اصطلاحات،‌ با تکرار فراوان، معمولاً معنا و کارکرد اصیل و واقعی خود را از دست می‌دهند. بیزینس پلن و بیزنس مدل هم تا حد زیادی به چنین وضعیتی گرفتار شده اند…

طرح کسب و کار

بیزینس پلن یک نوع برنامه است، کافی است نگاهی دقیق‌تر به عبارت بیزینس پلن (Business Plan) بیاندازید. اصطلاح Planning و برنامه ریزی برای ما ناآشنا نیست. طرح کسب و کار یک برنامه است؛ درست مانند هر برنامه‌ی دیگری که در زندگی تنظیم می‌کنیم،همه‌ی آنچه در مورد برنامه و برنامه ریزی گفته می‌شود در مورد طرح کسب و کار یا همان طرح تجاری هم مصداق دارد.

همه کمابیش می‌دانند که برنامه ریزی خوب و مفید است. اما افراد کمی واقعاً اقدام به برنامه ریزی می‌کنند. در مورد طرح کسب و کار هم، تقریباً همه بر مفید بودنش اذعان دارند، اما کمتر کسی به سراغ آن می‌رود.  عده‌ای که در برنامه ریزی تنبل هستند یا تجربه‌ی ناموفقی داشته‌اند، همواره تاکید می‌کنند که این کارها بی‌خاصیت است و بهتر است زودتر دست به عمل بزنیم. در مورد طرح تجاری یا طرح کسب و کار هم، دقیقاً چنین نقدی را می‌شنوید.  گاهی اوقات صرفاً برنامه ریزی می‌کنیم تا وجدان آسوده‌تری داشته باشیم. برایمان تعهد به برنامه مهم نیست. فقط می‌خواهیم بگوییم: برنامه ریزی هم کردیم و نشد. طرح کسب و کار هم برای برخی از کارآفرینان چنین کاربردی دارد.  گاهی اوقات صرفاً می‌گوییم برنامه ریزی کرده‌ایم تا دل دیگران (خانواده، همکاران، دوستان)‌ را به دست بیاوریم. طرح کسب و کار هم گاه صرفاً برای به دست آوردن دل سرمایه گذاران یا شرکا تنظیم می‌شود.

مدل کسب و کار

بیزینس مدل، یک طرح شرکتی است که به ما چگونگی بدست آوردن درآمد و سود را نشان می‌دهد. به ما توضیح می‌دهد که چه محصولات و خدماتی را باید ایجاد و بازاریابی کنیم، چطور این کارها را انجام بدهیم و برای ایجاد کسب و کار خود چه هزینه‌هایی باید متحمل شویم.چنانچه مدل کسب و کار خود را درست انجام دهید، در مسیر موفقیت قرار خواهید گرفت و اگر آن را اشتباه انجام دهید، ممکن فاجعه برای کسب و کار شما به وجود بیاورد.

اصطلاح مدل کسب و کار (Business Model) در ادبیات مدیریت یک اصطلاح نسبتاً جدید محسوب می‌شود. به عنوان یک مقایسه‌ی ساده، به این نکته توجه کنید که بحث طرح کسب و کار (Business Plan) دقیقاً با همین نام، در حدود دو قرن قدمت دارد. در حالی که قدمت اصطلاح مدل کسب و کار به زحمت به دو دهه می‌رسد.

طی دهه‌های اخیر، اتفاق مهمی افتاد و آن ظهور اینترنت بود. این ابزار جدید، فرصت‌های جدیدی را هم به وجود آورد و شیوه‌های درآمدزایی جدیدی هم خلق کرد.قبلاً چند مدل کسب و کار مشخص وجود داشت و همه هم آن‌ها را می‌فهمیدند. اما حالا:

•   شرکتی مثل یاهو (و بعداً گوگل) آمده بود که خدمات رایگان ارائه می‌داد.
•   آمازون کتاب‌ها را به شکلی می‌فروخت که در موارد زیادی، مجموع هزینه‌ی کتاب و حمل نقل، یا همان قیمت پشت جلد می‌شد و یا حتی کمتر از پشت جلد تمام می‌شد.
•   شرکت‌هایی مثل PayPal ایجاد شدند که به عنوان واسطه‌ی پولی عمل می‌کردند. اما به اندازه‌ی بانک‌ها سخت‌گیر نبودند و شرایطی فراهم شد تا کسب و کارهای آنلاین زیادی رشد کنند.

کم کم این سوال به وجود آمد که:  مدل کسب و کار اینها چیست؟ اینها دارند چه کار می‌کنند؟ چطور پول درمی‌‌آورند؟ بیزنس مدل پاسخی به چنین سوالاتی است.

اجزای مدل کسب ُکار

امروزه وقتی کسی از مدل کسب و کار شما سوال می‌کند (یا وقتی خودتان می‌خواهید مدل کسب و کارتان را تعریف کنید)، تقریباً مشخص است که باید در پی پاسخ چه سوال‌هایی باشد.می‌توان گفت مدل کسب و کار (Business Model) در تلاش برای یافتن پاسخ سه دسته سوال است:

• سوال‌های مربوط به ارزش آفرینی
• سوال‌های مربوط به درآمدزایی
• سوال‌های مربوط به پایداری و بقا

تفاوت بیزنس پلن و بیزنس مدل

[um_loggedin]

[/um_loggedin]

جمع بندی

نوشتن طرح کسب و کار یا بیزینس پلن کار تازه‌ای نیست و چند دهه قدمت دارد. اما طی سال‌های اخیر شکل تازه‌ای از طرح کسب و کار به وجود آمده که قبلاً رواج نداشت و آن بیزینس پلن استارتاپ است(استارت آپ رو جلوتر توضیح خواهیم داد)، واقعیت این است که درباره‌ی نوشتن بیزینس پلن برای استارتاپ قاعده‌ی مشخصی وجود ندارد. حتی نمی‌توانیم الزاماً بگوییم که بیزینس پلن استارتاپ با بیزینس پلن کسب و کارهای عادی متفاوت است؛

برخی افراد معتقدند که بیزینس پلن همیشه یک ساختار مشخص دارد. اما گروهی دیگر می‌گویند که استارتاپ در ذات خود یعنی ابهام و نامشخص بودن و چگونه برای چیزی که مشخص نیست، می‌توان برنامه‌ی دقیق نوشت؟

به همین علت عده‌ای ترجیح می‌دهند که برای استارتاپها شکل خاصی از بیزینس پلن را بنویسند که به Lean Business Plan معروف شده و تا حد زیادی از مدل کسب و کار الهام گرفته است.

پیشنهاد محصول از فروشگاه شتاب: