طرح و مدل کسبوکار (Business Plan&Model): تعاریف و کارکردها
پااگر بخوایم فهرستی از متداولترین اصطلاحات حوزهی کسبُ کار و کارآفرینی رو تنظیم کنیم، باید در کنار ایده و محصول و خلاقیت و ریسک، حتماً جایی رو هم به بیزینس پلن و بیزنس مدل ( Business Model & Business Plan)(یا نام قدیمیتر آن: طرح تجاری) اختصاص دهیم؛مدل ها برای نظم دهی به ساختار فکری مناسب اند، کاربرد مدل به اینگونه است که اطلاعات مشخصی وارد مدل میشود و با توجه به ساز و کار مدل نهایتا خروجی هایی از اطلاعات وارد در اختیار کاربر قرار میگیرد، این خروجی اطلاعات را به گونه ای دسته بندی میکند که تصمیم گیری را برای بازاریابان و صاحبان کسب و کار ساده تر میسازد.
بسیاری از واژهها و اصطلاحات، با تکرار فراوان، معمولاً معنا و کارکرد اصیل و واقعی خود را از دست میدهند. بیزینس پلن و بیزنس مدل هم تا حد زیادی به چنین وضعیتی گرفتار شده اند…
تعریف طرح کسبوکار (Business Plan)
بیزینس پلن یک نوع برنامه است، کافی است نگاهی دقیقتر به عبارت بیزینس پلن (Business Plan) بیاندازید. اصطلاح Planning و برنامه ریزی برای ما ناآشنا نیست. طرح کسب و کار یک برنامه است؛ درست مانند هر برنامهی دیگری که در زندگی تنظیم میکنیم،همهی آنچه در مورد برنامه و برنامه ریزی گفته میشود در مورد طرح کسب و کار یا همان طرح تجاری هم مصداق دارد.طرح کسبوکار یک سند جامع و ساختارمند است که اهداف، استراتژیها، بازار هدف، منابع مالی، و برنامههای اجرایی یک کسبوکار را توضیح میدهد.
کارکردهای اصلی طرح کسبوکار:
- توضیح هدف و استراتژی: مشخص کردن مسیر حرکت و هدف کلی کسبوکار.
- جذب سرمایهگذار: ارائه سندی قانعکننده برای سرمایهگذاران یا بانکها.
- مدیریت و برنامهریزی: ابزاری برای پیگیری پیشرفت و اجرای استراتژیها.
محتویات اصلی طرح کسبوکار:
- شرح کسبوکار و ماموریت
- تحلیل بازار و رقبا
- برنامه مالی (بودجهبندی، پیشبینی درآمد و هزینهها)
- برنامه اجرایی (مراحل عملیاتی)
مثال:
طرح کسبوکار یک رستوران زنجیرهای ممکن است شامل جزئیاتی درباره موقعیت مکانی شعب، منوی غذایی، تحلیل رقبا مثل McDonald’s و استراتژی بازاریابی محلی باشد.
تعریف مدل کسبوکار (Business Model)
طی دهههای اخیر، اتفاق مهمی افتاد و آن ظهور اینترنت بود. این ابزار جدید، فرصتهای جدیدی را هم به وجود آورد و شیوههای درآمدزایی جدیدی هم خلق کرد.قبلاً چند مدل کسب و کار مشخص وجود داشت و همه هم آنها را میفهمیدند. اما حالا:
- شرکتی مثل یاهو (و بعداً گوگل) آمده بود که خدمات رایگان ارائه میداد.
- آمازون کتابها را به شکلی میفروخت که در موارد زیادی، مجموع هزینهی کتاب و حمل نقل، یا همان قیمت پشت جلد میشد و یا حتی کمتر از پشت جلد تمام میشد.
- شرکتهایی مثل PayPal ایجاد شدند که به عنوان واسطهی پولی عمل میکردند. اما به اندازهی بانکها سختگیر نبودند و شرایطی فراهم شد تا کسب و کارهای آنلاین زیادی رشد کنند.
کم کم این سوال به وجود آمد که: مدل کسب و کار اینها چیست؟ اینها دارند چه کار میکنند؟ چطور پول درمیآورند؟ بیزنس مدل پاسخی به چنین سوالاتی است.
مدل کسبوکار نحوه ایجاد، ارائه، و کسب ارزش توسط یک کسبوکار را توضیح میدهد. این مفهوم در مقایسه با طرح کسبوکار سادهتر و کاربردیتر است.
کارکردهای اصلی مدل کسبوکار:
- توصیف ارزش پیشنهادی: چرا مشتری باید محصول یا خدمت شما را انتخاب کند؟
- شناخت ساختار درآمد: چگونه از محصول یا خدمت درآمدزایی میکنید؟
- شناسایی اجزای کلیدی کسبوکار: مانند شرکا، کانالهای فروش، منابع، و مشتریان.
اجزای مدل کسبوکار (با استفاده از بوم مدل کسبوکار):
- ارزش پیشنهادی: محصول یا خدمتی که مشکل مشتری را حل میکند.
- مشتریان هدف: چه کسانی از شما خرید میکنند؟
- کانالها: چگونه محصول یا خدمت را به مشتری میرسانید؟
- ساختار درآمد: روشهای کسب درآمد.
- هزینهها: مخارج تولید و ارائه محصول.
تفاوت طرح و مدل کسبوکار
| ویژگیها | طرح کسبوکار | مدل کسبوکار |
|---|---|---|
| محتوا | شامل جزئیات استراتژی و برنامهریزی دقیق | متمرکز بر نحوه ایجاد و کسب ارزش |
| پیچیدگی | گستردهتر و مفصلتر | سادهتر و خلاصهتر |
| کاربرد | برای جذب سرمایهگذار یا مدیریت داخلی | برای درک عملکرد و نوآوری |
توضیحات بیشتر تفاوت بیزنس پلن و بیزنس مدل: …
شما به این سطح از محتوا دسترسی ندارید و یا وارد اکانت خود نشدید.
ورود یا عضویت | خرید یا تمدید اشتراک
.: برای دانلود کاتالوگ آشنایی بامحتوای دیزاین کلاب اینجا کلیک کنید :.
انواع مدلهای کسبوکار
شما به این سطح از محتوا دسترسی ندارید و یا وارد اکانت خود نشدید.
ورود یا عضویت | خرید یا تمدید اشتراک
.: برای دانلود کاتالوگ آشنایی بامحتوای دیزاین کلاب اینجا کلیک کنید :.
چگونه مدل کسبوکار مناسب انتخاب کنیم؟
- محصول خود را بشناسید: آیا دیجیتال است یا فیزیکی؟
- مخاطب هدف را تحلیل کنید: چه انتظاراتی دارند و چگونه میتوان به آنها پاسخ داد؟
- منابع و محدودیتها را ارزیابی کنید: آیا سرمایه کافی برای اجرای مدل انتخابی دارید؟
- نوآوری را مدنظر قرار دهید: چگونه میتوانید تجربهای متمایز ارائه دهید؟
جمع بندی
مدل کسبوکار نقشهای است که نشان میدهد چگونه ارزش ایجاد و کسب میشود، در حالی که طرح کسبوکار راهنمای عملیاتی برای رسیدن به این اهداف است. انتخاب و طراحی مناسب این دو ابزار میتواند مسیر موفقیت محصول و کسبوکار شما را هموار کند.
نوشتن طرح کسب و کار یا بیزینس پلن کار تازهای نیست و چند دهه قدمت دارد. اما طی سالهای اخیر شکل تازهای از طرح کسب و کار به وجود آمده که قبلاً رواج نداشت و آن بیزینس پلن استارتاپ است(استارت آپ رو جلوتر توضیح خواهیم داد)، واقعیت این است که دربارهی نوشتن بیزینس پلن برای استارتاپ قاعدهی مشخصی وجود ندارد. حتی نمیتوانیم الزاماً بگوییم که بیزینس پلن استارتاپ با بیزینس پلن کسب و کارهای عادی متفاوت است؛ برخی افراد معتقدند که بیزینس پلن همیشه یک ساختار مشخص دارد. اما گروهی دیگر میگویند که استارتاپ در ذات خود یعنی ابهام و نامشخص بودن و چگونه برای چیزی که مشخص نیست، میتوان برنامهی دقیق نوشت؟ به همین علت عدهای ترجیح میدهند که برای استارتاپها شکل خاصی از بیزینس پلن را بنویسند که به Lean Business Plan معروف شده و تا حد زیادی از مدل کسب و کار الهام گرفته است.
✨ سؤال: اگر بخواهید یک محصول جدید طراحی کنید، کدام مدل کسبوکار را انتخاب میکنید؟ چرا؟
پیشنهاد محصول از فروشگاه شتاب:
بیزنس مدل | PDF
این محصول شامل:
- فایل PDF جدول بیزنس مدل
- کتاب الکترونیکی، روشی یک صفحه ای برای بِهسازی زندگی حرفه ایتان نوشته: تیم کلارک
زبان: فارسی
[um_loggedout] نکته:
مبلغ درج شده این محصول در کیف پول شما موجود است که بعد از عضویت در پروفایل شما قابل دسترسی خواهد بود [/um_loggedout]
