دیزاین چیست و چطور به ما کمک می‌کند؟

خلاقیت، هنر و صنعت عناصر جدانشدنی هستند و جهان امروز به شدت به این عناصر وابسته است. برای بروز احساسات مخلتف، ترغیب مردم به انجام یک کار، رساندن پیام، فرهنگ‌سازی، روایت تاریخ و بسیاری از اهداف دیگر دیزاین در ترکیب با خلاقیت می‌تواند جادو کند؛  امروزه دیزاین در شاخه‌های متعددی از دنیای صنعت و تولید وارد شده و اثرات شگفت‌انگیزی در زندگی انسان دارد. تقریبا هیچ قسمتی از زندگی روزمره نیست که به نوعی با طراحی و دیزاین سروکار نداشته باشد؛ این مقاله پاسخی جامع به این سوالات است که:

در خلاصه ترین تعریف ممکن:“دیزاین تفکری‌ست برای رسیدن از سطحی از مطلوبیت به مطلوبیت بیشتر”دیزاین یکی از ابتدایی ترین ویژگی های هر چیزِ انسانی و از عوامل اصلی تعیین کننده کیفیت زندگی انسان و مقوله ای بسیار با اهمیته، به ندرت جنبه‌ای از محیط مادی رو می‌تونیم پیدا کنیــم که نتونــه با دیزایــنِ بهتر به نحــو موثری بهبود پیدا کنه. یکی از عوامل ابهام معنای این واژه طیف بسیار وسیع کنش‌هایـیِ که دیزاین قلمـداد می شن، انواع رشته هایی رو در نظر بگیرید که تحت مقوله دیزاین می‌گنجند:

• دیزاین صنایع دستی، دیزاین صنعتی، دیزاین تبلیغات، دیزاین مهندسی، دیزاین محصول، دیزاین گرافیک، دیزاین فشن و دیزاین تعاملی، فقط چند نمونه از اونهاس!

همچنین می‌تونیم فهرست متنوعی از انواع کارهایی رو به این لیست اضافه کنیم که مردم فقط به خاطر کسب اعتبار، واژه “دیزاین” اون رو به حرفه شون اضافه می کنن، مثلِ دیزاین مو، دیزاین ناخن، دیزاین گیاهان، و حتی دیزاین مراسم خاکسپاری.معمولا این روزها گوگل مرجع ما برای پاسخ به سوالاتمونه، با جستجوی کلمۀ «دیزاین» در گوگل نزدیک به ده میلیون نتیجه و با جستجوی «Design»، حدوداً هفده میلیارد  نتیجه روبه‌روی ما قرار می‌گیره؛ همین مطلب  نشون می‌ده که واژۀ دیزاین تا چه حد در محتوای  فارسی چگالی کمی داره. حالا سوال اینه اصلا کلمه دیزاین به چه معناس؟بالاخره “دیزاین محصول” یا “طراحی محصول”؟این مهم‌ترین سؤالی که برای فهم دیزاین باید پرسیده بشه.

دیزاین در ادبیات فارسی

در زبان فارسی  Design رو به اشتباه مترادف با واژه Drawing در نظر می‌گیرن و به کار می‌برن، اگرچـه ایـن دو واژه انگلـیسی بی ارتبـاط نیستند ولـی نمی‌شه اونا رو همسان دونست؛دیزاین به‌نوعی با ساختن در ارتباطه و طراحی با کشیدن.

این تفکیک بین دو مفهوم دیزاین و طراحی بسیار مهمه. به این دلیل که دیزاین در زبان فارسی طراحی ترجمه شده و به کار می‌ره در صورتی که دیزاین مفهوم متفاوت و وسیع تری رو در بر می‌گیره، در زبان انگلیسی دیزاین از لحاظ دستوری “اسم و فعل” عه و هر دوی این معانی رو باهم داره، یعنی هم بیان کردن و هم طراحی کردن، بطور ساده :

چشم‌انداز + طراحی + تولیدمحصول = دیزاین

توجه به حرفه دیزاین و تفکر دیزاین در سال های اخیر در کشورهایی که در این موضوع صاحب نظرند بسیار متحول شده است(تفکر دیزاین رو جلوتر توضیح می‌دیم) مارتی نیومئر، دیزاینر گرافیک که دو کتاب اول او درباره برند سازی، او را به جایگاه صاحب نظری رسانده است، معتقد است که وقتی اکنون کلمه دیزاین را به کار میبرد منظورش فقط تزیین، زیباسازی یا استایلینگ نیست، او با تعاریف موجود در بیشتر واژه نامه های عمومی نیز موافق نیست؛ مارتی معتقد است که ما نمیتونیم صرفا در مورد مسیر خود به سوی آینده «تصمیم» بگیریم. ما باید مسیر خود به سوی آینده را «دیزاین» کنیم.

تعریف دیزاین از دید دیزاینرهای مطرح جهان

1. لوئیجی کولانی (Luigi Colani):
   دیزاین شیوه قانونمندی است که دیزاینر باید طی مراحل متوالی به پاسخ در قبال نیاز دست یابد.
2. فیلیپ استارک (Phillipe stark):
   دیزاین یک تفکر خلاقه است که جهت اثبات آن باید به پشتوانه مباحث علمی مسلح بود.
3. فردیناند پورش (Ferdinand Porsche):
   تحلیل و فرموله بندی کردن صورت مسئله، سیستم عامل یک پروسه دیزاین است. دیزاین همواره در 2 فاز تئوری و عملی خلاصه می شود که فاز عملی همواره متأثر از فاز تئوری است. بنابراین هرچه فاز تئوری قوی تر باشد، طرحهای فاز عملی نیزاز اعتبار و کیفیت بالاتری برخوردارند.
4. الکس آزبورن (Alex Osborn):
   دیزاین در واقع رویاهای دیزاینر است که چنانچه بدون پشتوانه علمی و توجیه عملکردی باشد، حبابی بیش نخواهد بود.
5. ویکتور پاپانک:
   دیزاینر تلاشی آگاهانه است برای ایجاد نظمی نتیجه بخش.
6. تئودور مالدونادو (Theodore Maldonado):
   دیزاین صنعتی یک فعالیت ادراکی مبتنی بر تفسیر مشخصات فرمی اشیائی که به صورت صنعتی تولید می شوند می باشد. مشخصات فرمی نه تنها خصوصیات خارجی بلکه تمامی روابط ساختاری را دربر می گیرد که هم از دو نظر استفاده گر و تولید کننده، یک شیئ واحد و همگون می سازد.
7. روژه تالون (Roger Talon):
   دیزاین عبارتست از جستجوی اطلاعات و روش کار در بررسی مسئله و طی آن اشیاء محیط زیست با ویژگیها و نیازهای جسمانی و روحی انسانهای یک جامعه تطبیق داده می شوند.
8. پروفسور لوباخ (Prof. Lubach):
   دیزاین صنعتی روندی است که طی آن تولیدات صنعتی مورد استفاده قابل ساخت با نیازهای جسمی و روانی استفاده گران فردی و جمعی تطبیق داده می شوند.
9. ژوسیلین دنوبله (Jocelyn Denoblet):
   دیزاین عبارتست از پروسه ستنزهایی که به صورت فنی و جامع میان گروه مصرف در برقراری ارتباطی مناسب جهت تصمیم گیری بر روی ابداع هر محصول جدید می باشد. این پروسه تمامی ظواهر محیط انسانی را که شامل تولیدات صنعتی است در بر می گیرد. 

پیداکردن دیزاین در دنیای اطراف

شاید یکی از ابتدایی‌ترین راه‌های پاسخ به سوال دیزاین چیست؟ در پیدا کردن نمونه‌هایی باشه که درباره آن‌ها واژه دیزاین به دفعات فراوان استفاده می‌شه و چه چیزی بهتر از اشیا و محصولات برند های معروف عصر حاضر؟   برای خود من محصولات شرکت اپل، یا  ماشین‌های بی ام و و فراری، یا محصولات برند ادوبی، نایک ، گوچی ذهنم را به سمت دیزاین سوق می‌دن… اماچه چیزی در  این محصولات باعث شده که با شنیدن اسم اون‌ها بتونم به سمت دیزاین پرواز کنم؟

ارائه تعریف کامل و دقیق دیزاین

با یک جمع بندی از تعاریفی که خوندم تابحال میتونم در یک خط  بگم  ” دیزاین نوع خاصی از عمل است که دنیا را تغییر دهد “ یا بر اساس تعریف کریستوفر جونز، دیزاین آغاز عمدی تغییره؛

پس شاید بتونیم با این تعریف متوجه بشیم،  که چرا محصولات خاصی مثل فراری یا آیفون و ادوبی ذهن رو به سمت دنیای دیزاین معطوف می‌کنن، چون که این محصولات در دسته و رده خودشون نوعی انقلاب و یا تحول بزرگ محسوب می‌شن و شکل و هویت جدیدی رو به جهان اضافه کردن.

نکته دیگر در تعریف دیزاین به ماهیت ذهنی آن بر می‌گردد. در واقع ممکن است محصولی بر اساس دیزاین به واقعیت تبدیل نشود اما در حقیقت بر اساس نقشه‌ها و طرح‌ها، دیزاین صورت گرفته شده و عمل دیزاین رخ داده باشد.

دیــد دیزاینی!

در اولین قدم برای درک دنیای دیزاین باید به محیط پیرامونمان توجه کنیم. تقریبا هیچ‌چیز وجود ندارد که «طراحی» نشده باشه و روزی روی دلیل وجودی اون فکر نشده باشه. در واقع هرچیزی که در اطرافمون میبینیم و هر وسیله‌ای که از اون استفاده می‌کنیم، روزی توسط کسی طراحی شده.  همین جمله بهترین سرنخ برای شروع یک دید دیزاینیه،
دیدی که می‌تونه در زندگی کمک بسیاری به حل مشکلات کوچک و بزرگ کنه. خیلی اوقات تا کلمه «دیزاین» به گوش و چشممون می‌خوره، سریعا ذهنمون به سمت مقوله «طراحی» می‌ره. در صورتی که «دیزاین» فقط خروجی بصری نداره، «دیزاین» یعنی حل مشکل، دیزاین یعنی یک مشکلی وجود داشته، حال چطور می‌تونیم به بهترین و کاربردی‌ترین شکل ممکن اون رو حل کنیم.  تقویت دید دیزاینی باعث می‌شه انسان هوشمندانه‌تر به اطرافش نگاه کنه و درباره هرچیزی پرسشی مطرح کنه،
 چرا این بیلبورد افقی‌ه؟
 چرا فونت‌های این تابلو بزرگ و قرمزان؟
 چرا در اپلیکیشن اوبر از خطوط نازک استفاده شده؟ و هزاران چرای دیگر.

جمع‌بندی

مجله بیزنس معروف فست کمپانی، در شماره اختصاصی خود با موضوع «مرشدان دیزاین» در سال ۲۰۰۵، در بیان قدرت دیزاین چنین جمع بندی میکند:

 « به پیرامون خود بنگرید: شواهد قدرت دیزاین همه جا وجود دارد. فقط این حقیقت که محک سنجش بالا رفته، به وضوح بیانگر این واقعیت است. مشتریان بیش از پیش از دیزاین چیزهایی که خریداری میکنند، انتظار، یا حتی درخواست دارند»

دیزاین مهارتی نه صرفا برای کار که مهارتی برای زندگی‌ست؛  «دیزاین» می‌تواند به مثابه تفکری برای خلق و بهبود، در زندگی ما نیز جاری شده، گره بسیاری از مشکلات رو باز کنه. دیزاینر با انسان‌ها همدل است و بهبود را چرخه‌ای می‌بیند که با هربار تکرار آن، بهبودهایی هرچند اندک، بروز می‌کند.