جنبش DIY یا خودت انجامش بده
اصطلاح DIY یا خودت انجامش بده، موجی بود که از سال 1950 میلادی بین عموم مردم آمریکایی و اروپایی رواج پیدا کرد و در حدود 1960 به کتاب ها و برنامه های تلویزیونی راه یافت. این جنبش تدریجی از میان تزیینات و دکوراسیون داخلی منزل سر برآورد و طرفداران اولیه اش را از میان علاقمندان به طراحی و ساخت لوازم کوچک و تزیینی منزل پیدا کرد.
ساختن و خلق کردن عضو جدایی ناپذیر انسانه
تمدن و رفاه و هرآنچیزی که امروز داریم رو مدیون همین روحیۀ آفرینش گری ذاتی انسان ها هستیم؛ اولین سلاح های شکار، اولین پناهگاه ها، اولین لباس ها و هزاران اولین دیگه که انسان اولیه بدون هیچ مهارت و دانشی خلق کرده خودش اثبات گر این موضوع مهمه؛
اصطلاح DIY یا خودت انجامش بده، موجی بود که از سال 1950 میلادی بین عموم مردم آمریکایی و اروپایی رواج پیدا کرد و در حدود 1960 به کتاب ها و برنامه های تلویزیونی راه یافت. این جنبش تدریجی از میان تزیینات و دکوراسیون داخلی منزل سر برآورد و طرفداران اولیه اش را از میان علاقمندان به طراحی و ساخت لوازم کوچک و تزیینی منزل پیدا کرد.
همیشه آدما در طول تاریخ تمدن، در جستجــوی راه‌ی برای زندگــی بهتــر و راحــت‌تر بوده و هستــن و همین خصوصیــت کمال گرایــی و آرمانــی فکــر کــردن انسان‌ها، باعث به وجــود اومدن پـدیـده های اکتسابـی مثل علم، هنر، فرهنگ و تمدن شــده؛ پــررنــگ شدن نقش حرفــه و مهــارت و ارتباط تنگاتنــگ اون با اقتصــاد و سطح رفاه اجتماعی، باعث به وجود اومدن انقــلاب صنعتی شده و یافتن راه‌های جدید و خلاقانه برای حل کردن مشکلات اون هم به‌گونه‌ای که نیازهای مردم در اولویـت قرار بگیـره موضوعـیِ که “تفکـر دیزاین” به ما گـوش‌زد مـی‌کنه؛
ما در مدرسـه دیـزاین مهـارت‌ها و رشته‌های دیزایــن محــور رو بررسی می‌کنیم و سعــی داریم فرهنگ دیزاین در زبان فارسی رو گسترش بدیم؛
اگـر اولین بارِ که مقالات مدرسه ما رو مطالعه می‌کنید، توصیه می‌شه از ابتدای مسیر دیزاینر شدن با ما همگام بشید.
میتوان گفت DIY پاسخی خلاقانه به قیمت های سنگین لوازم تزیینی و کالاهای لوکس بود و امروز خود به یک تفریح، سرگرمی و حتی شغل تبدیل شده و دیگر تنها کاربرد ذخیرۀ پول ندارد؛ DIY با هنر، خلاقیت، مهارت، شبکه های اجتماعی و صرفه جویی پیوند برقرار کرده و طیف وسیعی ازدست سازه های کوچک و بزرگ را به روش های آسان و پیچیده و توسط انسان پدید آورده است.
DIY خیلی زود در تمامی عرصه ها خود را نشان داد؛ یکی از پرطرفدار ترین آن ها مد و فشن بود،… را در تبدیل و تعمیر لباس های کهنه گرفته تا لوکس ترین لباس های دستساز برند های بزرگ میتوان پیدا کرد. … برخلاف مسیری که جوامع بعد از صنعتی شدن پیش گرفته اند بر دخالت حداکثری کار دست در ساختن اصرار میکند و آن را ارزشمند میداند. همانطور که امروزه کفش ها، لباس ها و زیورآلات دست ساز قیمتی چندین برابر نوع ماشینی آن ها دارند.
DIY یا خودت انجام بده چیست ؟
خودت انجام بده (Do it yourself or DIY) اصطلاحی است که از دهه ۱۹۵۰ میلادی در برخی کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده آمریکا رواج پیدا کرد و معنای آن تعمیر، اصلاح، ساختن یا انجام برخی کارهای فنی در خانه یا بیرون از خانه بدون کمک خواستن از متخصصان و استادکاران آن رشته‌است. امروزه در کشورهای یاد شده این شیوه رواج گسترده‌ای یافته‌است و رشته‌های گوناگونی را – بجز کارهایی که به دلیل حساسیت، تنها کارآزمودگان مجاز به انجام آن هستند – شامل می‌شود.
DIY یا خودت انجامش بده موضوع جدبدی نیست . آن‌قدر گسترده که میتوان درباره‌ی آن کتاب‌های بسیاری نوشت.( کتاب DIY Citizenship)
اگر در مورد عبارت DIY کمی جستجو انجام دهید، به همچین مقالاتی برخورد می‌کنید:
که به یاد میدهد چطور خودرو خودتان را درست کنید،
چطور لپ تاپ خودتان را تعمیر کنید
و یا چطور یک هدیه ولنتاین شخصی‌سازی شده بسازید.
اما اگر DIY یا خودت انجامش بده را محدود به همین موارد بدانیم، آن را دست کم گرفته‌ایم. اگر تاریخچه جنبش خلاق را مطالعه کرده باشید می‌دانید که جنبش خلاق یا maker movement بر اساس فلسفه‌ی DIY یا خودت انجامش بده شکل گرفت.
چرا کتابخانه‌ی کوچک خانه‌ام را خودم نسازم؟ حتماً راهنمای کوچکی هم برای آن در اینترنت پیدا می‌شود. چرا خودم در خانه پنکیک درست نکنم؟ دستورش را هم همه‌جا می‌شود پیدا کرد. چرا خودم یک گلدان زیبای دکوری با تعدادی گل زیبا درست نکنم؟ لذت ساختن از لذت خریدن یک گلدان آماده بیشتر نیست؟ چرا خودم یک شال گردن برای خودم نبافم؟ آیا این‌که شال گردنت را خودت بافته باشی، حس خوبی ندارد؟
اگر بیست یا سی سال پیش از فرهنگ DIY حرف می‌زدیم، شنوندگان بیشتر به ساختن کاردستی و خلقِ محصولات کوچک خانگی فکر می‌کردند.
اما آیا امروز هم DIY همان معنا را دارد؟ یا معنای گسترده‌تری پیدا کرده است؟
– می‌خوای کتاب بنویسی؟ چرا با ناشر صحبت کنی؟ آن را دیجیتال بنویس و خودت در شبکههای اجتماعی منتشر کن.
– فلان اتفاق که در فلان جای شهر افتاده ناراحتت کرده؟ چرا با روزنامه یا تلویزیون تماس بگیری؟ خودت درباره‌اش یک پست بنویس و در اینستاگرام بگذار.
– از رفتار این مسئول یا آن مدیر گلایه داری؟ چرا به رسانه‌ها بگویی؟ تو خودت رسانه‌ای. درباره‌اش توییت کن.
– دوست داری معلم شوی؟ چرا به آموزشگاه مراجعه کنی؟ خودت یک سایت راه بینداز و یک اکانت هم در شبکههای اجتماعی داشته باش. یک جا را اجاره کن و تمام! کلاس برگزار می‌شود.
– می‌خواهی منتقد فیلم باشی؟ چرا با فلان مجله‌ی تخصصی فیلم یا صفحه‌‌ی هنرِ فلان روزنامه تماس بگیری؟ خودت یک وبلاگ راه بینداز و درباره‌ی فیلم‌ها بنویس. گوگل هم کمک میکند و برایت مخاطب می‌آورد.
– می‌خواهی خواننده یا نوازنده شوی؟ همین الان موبایل را بیاور و بخوان و در اکانتت قرار بره. به تدریج مخاطب جمع می‌کنی و کارَت را حرفه‌ای‌تر خواهی کرد.
– می‌خواهی متخصص دکوراسیون بیاوری؟ اشتباه می‌کنی. من چند سایت و اکانت می‌شناسم که عکس‌های زیادی از طراحی داخلی خانه‌ها دارند. همان‌ها را ببین و ایده بگیر و کار را خودت انجام بده.
به فهرست بالا به سادگی می‌توانید ده‌ها و بلکه صدها مورد بیفزایید. همه‌ی این موارد یک ویژگی مشترک دارند: DIY (خودت انجام بده). به نظر می‌رسد هر روز و هر لحظه، جا برای حرفه‌ای‌ها و مشاغل رسمی، تنگ و تنگ‌تر می‌شود. به همان اندازه، قلمرو آماتورها گسترده‌تر می‌شود و طرفداران DIY بیشتر می‌شوند.
تقریباً هیچ‌کس هم از این تحول جدید در امان نیست و جالب این‌جاست که شهروندی سرزمین DIY، مرزهای جغرافیایی را هم به رسمیت نمی‌شناسد. شما می‌توانید یک بلاگر پر مخاطب ایرانی باشید و در خانه‌ی خود، سیاستمداران اتحادیه‌ی اروپا را زیر فشار بگذارید. یا یک مربی بدن‌سازی اسپانیایی باشید و با آموزش‌های رایگان خود در یوتیوب، بخشی از بازار مربیان بدن‌سازی ایرانی را به خود اختصاص دهید.
اگر بخواهیم به زبان آینده‌پژوهانه سخن بگوییم، DIY یک ابر روند یا مگاترند به‌نظر می‌رسد. شهروندان سرزمین DIY هر روز بیشتر و بیشتر می‌شوند و قلمروهای بیشتری را تسخیر می‌کنند و به نظر می‌رسد که این مسیر یک‌طرفه است و قرار نیست رو به عقب بازگردد.
ماجرا آن‌قدر جدی است که بسیاری از کسب‌و‌کارهای حرفه‌ای هم، پا پس کشیده‌اند و راه را برای DIY باز کرده‌اند. مثلاً رسانه‌های بزرگ دنیا، غالباً پدیده‌ی «شهروند-خبرنگار» را به رسمیت شناخته‌اند و قبول کرده‌اند که دیگر، بهترین و به‌روزترین و جذاب‌ترین خبرها، قرار نیست توسط خبرنگاران حرفه‌ای خودشان تهیه و تنظیم شود.
DIY در عصر دیجیتال و رسانه‌های نوین
با گسترش فناوری اطلاعات و دسترسی عمومی به موبایل، اینترنت، شبکههای اجتماعی و رسانه‌های نوین، DIY مصداق‌های بسیار گسترده‌تری پیدا کرده و زندگیِ بسیاری از فعالیت‌های حرفه‌ای را تهدید میکند:
علت نیازمندی ما به پروژه های خودت انجامش بده چیست ؟
ما به چند دلیل تصمیم می‌گیریم که به DIY روی بیاوریم :
- مقرون به صرفه بودن
- عدم در دسترس بودن برخی محصولات
- نیاز به شخصی سازی
- کیفیت بالاتر صنایع دستی نسبت به نمونه مشابه در تولید انبوه
درست است که تصویری که از DIY در ذهن اکثر افراد شکل گرفته مربوط به کاردستی‌هایی می‌شود که تا یک محصول با کیفیت راه زیادی دارند اما بسیاری از محصولات فیزیکی و دیجیتال اطراف ما یا DIY هستند و یا از آن‌ها سرچشمه گرفته‌اند.
فلسفه پشت خودت_انجامش_بده اینِ که برای رفع نیازهایمان همیشه نباید محصولات آماده را بخریم. می توان بعضی چیزها را خودمان بسازیم. چیزهایی که همه جا پیدا نمی‌شود. چیزهایی که با ساختنشان درک بهتری از دنیای اطرافمان پیدا می‌کنیم. دیگر با هر مشکلی احساس ناتوانی نمی‌کنیم و به دنبال حل مسائل دنیای اطرافمان می‌رویم. تفکری که هر انسان خلاقی از آن بهره می‌برد.
آیا فرهنگ DIY نکات منفی هم دارد؟
به نظرم DIYها فواید زیادی، نکات منفی اندکی و پیامدهایی در بر خواهند داشت که در نهایت به تغییراتی در ساختار کسب‌وکارها منجر خواهد شد…
(این مقاله تبدیل به پادکست شده است؛ ادامه مقاله رو توی پادکست گوش بدید 😉
دیزاین مهارتی نه صرفا برای کار که مهارتی برای زندگی‌ست،
«دیزاین» می‌تونه به مثابه تفکری برای خلــق و بهبــود، در زندگــی روزمره ما جاری بشه و گره بسیاری از مشکلات رو باز کنـــه؛
امروزه دیزاین کاربردهایی بیش از قبل داره، حوزه های مختلفی که با دیزاین و دیزاینر سرُکار دارن هروز گسترش پیدا می‌کنن و شرکت ها هروزه بیشتر به این موضوع پی می‌برن که حضور یک دیزاینر برای طراحی محصولشون چقدر اهمیت داره؛
چنانچه به دیزاینر شدن علاقه دارید، می‌تونید مسیر دیزاینــر شدن رو در اینجا راحت تر پیدا کنید و با آزمونُ خطا مسیر رو طی نکنید،
در / این صفحه / مسیری خلق شده که اگر فعالیت حرفه ای خودت به سمت دیزاینر شدن رو می‌خوای ادامه بدی،
و به مقوله دیزاین جدی تر از بقیه مردم نگاه می‌کنی لازمه نگاهی بهش بندازی؛
ممنون که تا انتهای این مقاله همراه من بودید، خدا نگهدارتون.
مفید بود؟
