چرخه حیات محصول (Product Life Cycle) | تعریف و توضیح
چرخه حیات محصول به فرآیندی اشاره دارد که یک محصول از زمان معرفی به بازار تا زمانی که از بازار حذف می‌شود طی می‌کند. این چرخه شامل چهار مرحله اصلی است: معرفی، رشد، بلوغ، و افول.
اصولاً هر چیزی یک دوره‌ی مصرف به‌خصوص دارد، از ماشین گرفته تا موبایل، وسایل ورزشی، لباس، مبلمان و … همه و همه بلاخره یک روزی تاریخ مصرفشان تمام خواهد شد. دلیل آن هم این است که وقتی محصولی وارد بازار می‌شود یک چرخه عمر به‌خصوص را دنبال می‌کند، خواه طولانی‌مدت یا یک بازه زمانی کوتاه. در این مطلب می‌خواهیم اطلاعات کاملی را درباره‌ی چرخه عمر محصول به شما ارائه کنیم.
بعد از شناخت انواع محصول، مهم ترین موضوع شناخت مفهوم چرخه حیات یک محصوله.چرخه عمر محصول، مراحل متوالی‌ای است که یک محصول در طول حیات خود، طی می‌کند و از توسعه شروع می‌شود تا در نهایت به زوال خاتمه یابد. صاحبان مشاغل و بازاریابان از چرخه عمر محصول برای تصمیم‌گیری و استراتژی‌های مهم استفاده می‌کنند. منظور از چرخه عمر محصول بازه‌ی زمانی‌ای است که محصولی به مشتریان عرضه شده، وارد بازار می‌شود و از دور مصرف خارج می‌شود.
مراحل چرخه حیات محصول
مرحله ۱: معرفی (Introduction)
محصول به تازگی وارد بازار شده و شناخته‌شده نیست. در این مرحله:
- هزینه‌های تحقیق و توسعه، تولید و بازاریابی بالاست.
- سودآوری کم یا منفی است.
- تمرکز بر آگاهی‌بخشی به مخاطبان و ایجاد تقاضاست.
مثال: عرضه اولین آیفون در سال 2007 که نیازمند آموزش کاربران درباره ویژگی‌های تلفن هوشمند بود.
مرحله ۲: رشد (Growth)
محصول محبوبیت پیدا می‌کند و فروش افزایش می‌یابد. در این مرحله:
- تقاضا و سودآوری به سرعت رشد می‌کند.
- رقابت با ورود رقبا آغاز می‌شود.
- هزینه‌های بازاریابی کاهش می‌یابد.
مثال: رشد سریع خودروهای الکتریکی تسلا در بازار جهانی در دهه 2010.
مرحله ۳: بلوغ (Maturity)
محصول به نقطه اوج فروش خود می‌رسد. در این مرحله:
- رقابت شدید می‌شود و بازار به اشباع نزدیک می‌شود.
- تمرکز بر بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها برای حفظ سهم بازار است.
- سودآوری به حداکثر می‌رسد ولی رشد کندتر می‌شود.
مثال: بازار نوشابه‌های کوکاکولا که سالها در مرحله بلوغ قرار دارد و با رقابت برندهایی مانند پپسی مواجه است.
مرحله ۴: افول (Decline)
تقاضا کاهش می‌یابد و محصول به تدریج از بازار حذف می‌شود. در این مرحله:
- تکنولوژی‌های جدید یا تغییرات بازار، محصول را غیررقابتی می‌کنند.
- شرکت ممکن است تولید محصول را متوقف یا نسخه جدیدی را عرضه کند.
مثال: ماشین‌های تایپ که با ظهور کامپیوترهای شخصی در دهه 1980 جایگزین شدند.
مثال‌هایی چرخه حیات از صنایع گوناگون
| صنعت | محصول | مرحله چرخه حیات |
|---|---|---|
| الکترونیک | گوشی نوکیا 3310 | افول؛ با ظهور گوشی‌های هوشمند |
| مد و پوشاک | شلوارهای دمپا گشاد | افول؛ اما با امکان بازگشت به عنوان یک مد دوباره |
| خودرو | خودروهای دیزلی | افول؛ به دلیل افزایش خودروهای هیبریدی و برقی |
| مواد غذایی | محصولات کم‌چرب دهه 90 | بلوغ؛ تغییرات در عادات مصرفی به سمت محصولات پروتئینی |
| فناوری | دی‌وی‌دی و سی‌دی | افول؛ جایگزینی با استریم آنلاین |
مثال‌های بیشتر از چرخه حیات محصول: …
در ادامه، چرخه عمر این محصولات معروف را با هم مرور خواهیم کرد.
- ماشین‌تحریر
- شبکه‌ی Vine
- تلویزیون کابلی
- فلاپی دیسک
شما به این سطح از محتوا دسترسی ندارید و یا وارد اکانت خود نشدید.
ورود یا عضویت | خرید یا تمدید اشتراک
.: برای دانلود کاتالوگ آشنایی بامحتوای دیزاین کلاب اینجا کلیک کنید :.
چرخه حیات توسعه نرم افزار SDLC چیست؟
SDLC چیست؟
چه با برنامه ریزی قبلی و چه بدون اون، تولید هر نرم افزار یک رویه مشابه رو از ایده تا پیاده سازی و راه اندازی طی میکنه. به مجموعه مراحل این مسیر، چرخه توسعه نرم افزار یا چرخه حیات توسعه نرم افزار یا به اختصار SDLC گفته میشه. SDLC دنباله مراحلی هست که در هنگام تهیه یک قطعه نرم افزار انجام میشن. هر مرحله از این چرخه حیات، یک خروجی ایجاد میکنه که یکی از این موارده:
- یک سری ایده و Idea
- یک سری سند و Document
- یک سری نمودار و Diagram
- یک قطعه نرم افزار و Software
که در ادامه به عنوان ورودی مرحله بعد استفاده میشه. و این مراحل تکرار میشن تا وقتی که به هدف تون برسید. به عبارت بهتر: توسعه محصول هرگز به پایان نمی‌رسه.
یعنی حتی انتشار نسخه اول هر محصول رو هم میشه فقط یک مرحله دیگه در چرخه حیات توسعه محصول محسوب کرد. در باب اهمیت و لزوم داشتن یک فرآیند روشن و آگاهی از مراحل توسعه هرچی بگم کم گفتم. حتی اگه بتونید یک محصول رو بدون داشتن فرآیند ایجاد کنید، به این معنی نیست که باید این کار رو بکنید. با الهام از سالها آزمایش ، تکرار و توسعه ، فرایند توسعه محصول مدرن کمک کردن تا بتونیم محصولات و ابزارهای جدید رو ارزان تر، کارآمدتر و با استرس کمتر بسازیم.
تاریخچه SDLC
مطابق آنچه الیوت و دیگران(۲۰۰۴) ابراز می‌کنند SDLC نخستین بار در دهه ۶۰ قرن بیستم میلادی در پس زمینه‌ای مطرح شد که در آن توسعه سیستم محدود بود به حوزه سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ که انگیزه و توانایی به کار گرفتن سیستم‌های تجاری کامپیوتری گران‌قیمت برآمده از پروژه‌های توسعه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به نوبه خود بزرگ را داشتند. این سیستم‌ها که عمدتاً بر پردازش داده و محاسبات عددی متمرکز بودند، در فرآیندی نسبتاً طولانی و پرهزینه و در قالب روش‌های مرسوم تجاری و اداری زمان خود، عقد قرارداد شده، توسعه می‌یافتند و از لحاظ اداری برداشت دقیق و مستند شده‌ای از سیستم هدف و روش‌هایی برای کنترل پیشرفت پروژه، مطابق آنچه در ساخت و ساز یا حوزه‌های دیگر صنعت و تجارت مرسوم بود، لازم به نظر می‌رسید. به این ترتیب کارشناسان و نویسندگان به استفاده از اصطلاح «چرخه حیات توسعه سیستم» روی آوردند. پس از آن و به تدریچ تعدادی از روش‌شناسی‌ها و فریم ورک‌های توسعه نرم‌افزار (مانند SSADM) این مفهوم را دربر گرفته، مورد استفاده قرار دادند اما با توسعه فن آوری اطلاعات و همه گیر شدن آن، گرایش واضحی به غلبه بر نقاط ضعف و محدودیت‌های پنهان در این مفهوم شکل گرفت و متدولوژی‌های جدید تر به‌طور روزافزون به بازتعریف آن به شکلی منعطف و چابک روی آوردند و این ممکن نبود مگر با مبهم کردن و از ریخت انداختن و هم‌زمان کاهش معناداری در میزان استفاده از این اصطلاح به منظور توصیف روند توسعه سیستم‌های اطلاعاتی.
فواید استفاده از چرخه حیات توسعه نرم افزار
شما به این سطح از محتوا دسترسی ندارید و یا وارد اکانت خود نشدید.
ورود یا عضویت | خرید یا تمدید اشتراک
.: برای دانلود کاتالوگ آشنایی بامحتوای دیزاین کلاب اینجا کلیک کنید :.
نکات حرفه‌ای: استراتژی‌های مدیریت چرخه حیات محصول
شما به این سطح از محتوا دسترسی ندارید و یا وارد اکانت خود نشدید.
ورود یا عضویت | خرید یا تمدید اشتراک
.: برای دانلود کاتالوگ آشنایی بامحتوای دیزاین کلاب اینجا کلیک کنید :.
جمع‌بندی
درک چرخه حیات محصول به شرکت‌ها کمک می‌کند تا استراتژی‌های موثری برای معرفی، رشد، حفظ و در نهایت جایگزینی محصولاتشان تدوین کنند.
پرسش پایانی: به نظر شما، آیا می‌توان با نوآوری، یک محصول در حال افول را دوباره به مرحله رشد بازگرداند؟ مثال بزنید. 🌱