رشته طراحی موتورسیکلت | Motorcycle Design

طراحی موتورسیکلت یکی از شاخه‌های جذاب و پویا در دنیای دیزاین صنعتی است که مرزهای هنر، فناوری، و مهندسی را به هم پیوند می‌دهد. این رشته شامل طراحی بدنه، چارچوب، ارگونومی، و حتی جنبه‌های زیبایی‌شناسی موتورسیکلت می‌شود و با نوآوری در مواد، تکنولوژی و سبک، تجربه کاربر را به سطحی جدید می‌برد.

• پیش نیاز: مطالعه رشته طراحی محصولات صنعتی و طراحی وسائل نقلیه توصیه می‌شود.

اشتباه ترین عنصر و خطرناک ترین برای موفقیت یک محصول، این ایده است که اعضای تیم باید طراحی را بر اساس سلیقه ها یا ترجیحات شخصی ارزیابی کنند. طراحی صنعتی یک فرم هنری نیست، بلکه یک بیان خلاق متمرکز با استفاده از داده ها و تجزیه و تحلیل علمی در خلاصه طراحی و QFD به عنوان دستورالعمل نهایی است. کاربر هدف، نیازها و سلیقه های آنها باید در طراحی نهایی منعکس شود، نه لزوماً منحصراً نیازهای تیم طراحی. در ادامه این مطلب با رشته طراحی موتورسیکلت و کلاس بندی موتورسیکلت‌ها و جایگاه سازندگان یا OEM (Original Equipment Manufacturer) آشنا شویم.

طراحی موتورسیکلت چیست؟

طراحی موتورسیکلت را می توان از جمله فعالیت هایی توصیف کرد که ظاهر، عملکرد و مهندسی موتورسیکلت ها را تعریف می کنند… طراحی موتورسیکلت فرایندی است که در آن ظاهر، عملکرد، و تجربه کاربری موتورسیکلت به دقت بررسی و طراحی می‌شود. این رشته نه تنها به زیبایی بلکه به عملکرد، ایمنی، و احساس سواری نیز توجه دارد.

سال‌هاست که پیشرفت تکنولوژی در صنعت خودرو و موتورسیکلت بسیار تأثیر داشته است. به‌طوری که می‌توان فرم نهایی محصول طراحی شده روی کاغذ را به‌طور کامل به‌وسیله نرم‌افزارهای مرتبط و در دنیایی مجازی مدل‌سازی کرد. این موضوع تصویری نادرست از پروسه طراحی این محصولات بزرگ جثه به‌وجود آورده است که گویی فرم یک وسیله نقلیه طرحی از پیش‌نهایی شده بر روی کاغذ دو بعدی است که پس از آن به‌دلیل نیاز صنعت به خروجی دقیق به‌منظور تولید انبوه، به‌وسیله کامپیوتر مدل‌سازی می شود. در حالی که طراحی موتورسیکلت  روندی است متشکل از احساس و منطق که همچون مجسمه‌ای به‌دست مجسمه‌ساز شکل می‌گیرد و زنده می‌شود.

فرم از روی کاغذ تحلیل شده و در دنیای حقیقی با موادی شکل‌پذیر به تکامل می‌رسد و لحظه لحظه باید با دو چشم بررسی و با دست لمس شود تا به حقیقت ذهنی طراح نزدیک‌تر شود؛ نه در ابعاد یک مانیتور در پشت صفحه‌ای شیشه‌ای و با حجمی نا ملموس و در واقع پروسه طراحی در بخش مدل‌سازی همچنان ادامه دارد.

طراحی موتورسیکلت از نظر حرفه ای شاخه ای از طراحی صنعتی است، شبیه به طراحی خودرو با استفاده از تکنیک ها و روش شناسی یکسان، اما محدود به مجموعه ای از کنوانسیون ها در مورد آنچه برای عموم خرید قابل قبول است. 

بیشتر تولیدکنندگان موتورسیکلت OEM مانند هوندا، سوزوکی، کاوازاکی، ب ام و، دوکتی، پیاگیو و دیگران استودیوهای طراحی در خانه دارند که به این منظور اختصاص داده شده اند، در حالی که برخی دیگر مانند یاماها و کی تی ام به مشاوره های طراحی مستقل تخصصی بستگی دارند.

جنبه‌های کلیدی طراحی موتورسیکلت:

1. ارگونومی: طراحی راحت و کاربردی برای کاربران در شرایط مختلف.
2. آیرودینامیک: بهینه‌سازی جریان هوا برای کاهش مقاومت و افزایش کارایی.
3. زیبایی‌شناسی: ایجاد ظاهری که توجه کاربران و بازار هدف را جلب کند.
4. مواد و فناوری: استفاده از مواد پیشرفته مثل فیبر کربن و تکنولوژی‌های نوین برای کاهش وزن و افزایش مقاومت.

گرایش‌ها و حوزه‌های تخصصی

1. طراحی بدنه (Body Design):شامل طراحی کاورها، خطوط بدنه، و جزئیاتی که ظاهر موتورسیکلت را تعریف می‌کنند.

2. طراحی چارچوب و شاسی (Chassis Design):ایجاد ساختاری قوی و سبک که تعادل، استحکام، و راحتی را تضمین کند.

3. طراحی ارگونومیک:تمرکز بر تعامل کاربر با موتورسیکلت، مثل ارتفاع صندلی، زاویه فرمان، و محل قرارگیری پدال‌ها.

4. طراحی مفهومی (Concept Design):ایجاد طرح‌های آینده‌نگرانه برای معرفی سبک‌های جدید یا استفاده از انرژی‌های پایدار مثل موتورهای الکتریکی.

مهارت‌ها و دانش مورد نیاز

• نرم‌افزارهای طراحی سه‌بعدی: مثل Rhino، Alias، یا SolidWorks.
• درک مکانیک و مهندسی: برای همکاری نزدیک با تیم‌های فنی و مهندسی.
• دانش زیبایی‌شناسی: فهم رنگ، تناسب، و جریان خطوط.
• توانایی تحقیق و تحلیل: بررسی نیازهای کاربران و ترندهای بازار.

مثال‌هایی از موتورسیکلت‌های نوآورانه:

1. Honda NM4 Vultus:یک طراحی آینده‌نگر با الهام از دنیای انیمه و بازی.

2. Ducati Panigale V4:ترکیبی از عملکرد عالی و طراحی خیره‌کننده برای موتورسیکلت‌های اسپرت.

3. Harley-Davidson LiveWire:اولین موتورسیکلت الکتریکی هارلی دیویدسون که طراحی مدرن و پایداری را تلفیق کرده است.

رابطه طراحی موتورسیکلت با سایر رشته‌ها

• طراحی تجربه کاربر (UX): تمرکز بر تجربه سواری کاربر.
• طراحی خودرو: بسیاری از طراحان موتورسیکلت از روش‌های طراحی خودرو الهام می‌گیرند.
• طراحی صنعتی: به دلیل تعامل نزدیک این رشته‌ها در زمینه‌های زیبایی‌شناسی و عملکرد.

OEM چیست؟

OEM (Original Equipment Manufacturer) به شرکت‌هایی گفته می‌شود که موتورسیکلت یا قطعات آن را تولید می‌کنند. این سازندگان نقش کلیدی در توسعه صنعت موتورسیکلت دارند و محصولات آن‌ها از نظر کیفیت و نوآوری تأثیرگذار است.

مراتب OEM و جایگاه آن‌ها:

1. OEM برتر جهانی:این دسته شامل برندهای معتبر و شناخته‌شده‌ای است که کیفیت و نوآوری بالایی دارند.

برندها: Honda، Yamaha، BMW، Ducati، Harley-Davidson.

2. OEM منطقه‌ای:سازندگانی که محصولات آن‌ها در یک منطقه خاص محبوب است.

برندها: Bajaj (هند)، Zongshen (چین).

3. OEM شخص ثالث (Third-Party OEM):این دسته بیشتر به تولید قطعات برای برندهای دیگر می‌پردازند و به عنوان تأمین‌کننده فعالیت می‌کنند.

مثال‌ها: تولید قطعات تعلیق توسط Öhlins یا Brembo برای سیستم‌های ترمز.

4. OEM سفارشی (Custom OEM):سازندگانی که بر اساس درخواست مشتری محصولات خاص و شخصی‌سازی‌شده تولید می‌کنند.

مثال‌ها: Arch Motorcycle (موتورسیکلت‌های دست‌ساز کیانو ریوز).

نقش طراحی در کلاس‌بندی و OEM

1. تأثیر کلاس‌بندی بر طراحی:
   هر کلاس موتورسیکلت نیازمند رویکرد طراحی خاص خود است. به‌عنوان‌مثال، در کلاس اسپرت، آیرودینامیک اهمیت بالایی دارد، در حالی که در موتورسیکلت‌های کروز، توجه به راحتی و استایل ارجحیت دارد.
2. نوآوری در OEM:
   OEMهای برتر از فناوری‌هایی مثل هوش مصنوعی، سیستم‌های هوشمند، و مواد پیشرفته برای بهبود طراحی و عملکرد موتورسیکلت‌ها استفاده می‌کنند.

کلاس بندی موتورسیکلت ها

همان طور که خودروها دارای کلاس بندی هستند، موتورسیکلت ها هم کلاس بندی خودشان را دارند و بسته به نوع کاربری و سلیقه افراد و … در کلاس های مختلف قرار می گیرند، مطلبی که در ایران به آن کمتر پرداخته شده است.  موتورسیکلت‌ها با توجه به کاربرد، طراحی، و ویژگی‌های فنی به کلاس‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

آموزش اتود اولیه طرح موتورسیکلت

روابط طراحی و مهندسی موتورها

با توجه به اهمیت کوچک تر بودن فضای طراحی و تفاوت بالای قطعات مکانیکی و یا حتی موتورهای در معرض طراحی موتور سیکلت، تقریبا همیشه طراحان حساسیت و آگاهی بیشتری نسبت به طراحان خودرو دارند. در شرایط OEM، تیم های بزرگی از مهندسان و متخصصان حرفه ای بر روی هر توسعه پروژه همکاری خواهند کرد و به طراح این امکان را می دهند که بر جنبه های نامحسوس تر یا ذهنی تر طراحی مانند سبک سازی، روانشناسی رابط انسان و ماشین، و روابط بازار و فرهنگی تمرکز کند. در مسائل دیگر مانند ارگونومی مکانیکی خالص (مانند ارتفاع صندلی، قرار دادن دسته و غیره)، یا چیدمان اساسی (محل اجزای اصلی، ذخیره سازی و غیره) معمولاً همپوشانی قابل توجهی بین طراح و مهندس وجود دارد. طراح به طور اسمی از یک رابط انسانی به هر مشکل نزدیک خواهد شد، یا از دیدگاه «احساس» یا «غیرمنطقی» (مثال: «آیا این ماده احساس سرما می کند یا گرم است و آیا این احساس مناسب مصرف کننده هدف این خودرو است؟»)، در حالی که مهندس با رویکرد «منطقی» یا بالینی وزن تجربی علت و اثر هر تصمیم طراحی در برابر اهداف طراحی فنی و اقتصادی پروژه به هر مشکل حمله خواهد کرد (به عنوان مثال : “آیا می توان این ماده را به شکل مورد نظر طراح قالب ریزی کرد؟ آیا تولید آن بیش از حد گران خواهد بود؟»

جمع بندی

رشته طراحی موتورسیکلت مسیری جذاب برای طراحانی است که علاقه‌مند به ترکیب هنر و فناوری هستند. با تمرکز بر نیازهای کاربران و بهره‌گیری از نوآوری‌های روز، این رشته می‌تواند نقش مهمی در شکل‌دهی آینده حمل‌ونقل ایفا کند.

طراحی موتورسیکلت دنیایی از خلاقیت و عملکرد است که نیازمند درک عمیق از کلاس‌بندی و تکنولوژی‌های روز است. چه در حال طراحی یک موتورسیکلت اسپرت باشید و چه یک کروز، همکاری با OEMهای معتبر و شناخت نیاز کاربران می‌تواند به خلق محصولاتی برجسته کمک کند. شما کدام کلاس از موتورسیکلت‌ها را ترجیح می‌دهید و چرا؟